Как на казахском легкие (которыми дышим.)

Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов (шын есімі Мұхаммед Қанафияқазақтың ұлы ғалымы, XIX ғасырдың екінші жартысында Қазақстанда туған демократтық, ағартушылық мәдениеттің тұңғыш өкілдерінің бірі, шығыстанушы, тарихшы, фольклоршы, этнограф, географ, ағартушы. Әжесі бала күнінде «Шоқаным» деп еркелетіп айтуымен, «Шоқан» аталып кеткен.

Шоқан 1835 жылдың қараша айында Құсмұрын бекетінде қазіргі Қостанай облысы Сарыкөл ауданындағы Күнтимес ордасында (қыстауында) атақты аға сұлтан Шыңғыс Уәлиханов отбасында дүниеге келген.Қайтыс болған кезі 10 сәуір 1865 жылы.Көшентоған,жетісу жерінде

Осы күйшінің жапан даладағы үйге бас бұрғанын айта кетсем, ол уйде тұрмыс жағдайы төмен қария және бойжеткен қызы тұратын еді. Бойжеткен арудың есімі Жаныл болатын. Ол бойжеткенде қариямыз секілді жүдеу тартқан, жұпыны киінген. Сондықтан жастық салтанаты мен әдемілігі көрінбей қалған. Үй иесі Естемес күйшіге қолқа салады. Күй құдіретімен нарды идіріп көрмек ойларын білдірту үшін «Екі күйші, өнерлеріңді бірдей салындар»-деген сөзбен білдіртуге тырысады. Сөйтіп Естемес күйшінің күйі нарды идіргенімен, жас Оразымбет күйші күйді жалғастырғанда ғана нардың сүті шелекке саулай жөнелді. Осы арқылы Тахауи Ахтанов күй құдіреті мен күйшінің шеберлігін жеткізеді.