Мақалдарды жатқа жазып, сөйлем мүшелеріне талда. 1. бұрын шыққан құлақтан кейін шыққан мүйіз озады. 2. ақыл көпке жеткізер, өнер көкке жеткізер. 3. ақылды мақтанса, іс тындырар, ақымақ мақтанса, тіс сындырар.

2.Акыл-бастауыш,көпке-толыктауыш,жеткизер-баяндауыш
Өнер-бастауыш,көкке-толыктауыш,жеткизер-баяндауыш.
3.Ақылды-бастауыш,мактанса ис тындырар-баяндауыш
Акымак-бастауыш,мактанса тис сындырар-баяндауыш.

Жүздің түсін білгенше, бірдің атын біл.Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар.Семіздің аяғы – сегіз.Алпыстағы атаңды жыққанша,
Алтыдағы атанды жық.Он екі айда он үш той.Алты ай баққан арықты бір түн ұрындырған өлтіреді.Алты бала таппай ана аталмайды,
Бес бала таппай белгілі әйел болмайды.Бір күн ашыққаннан қырық күн ақыл сұрама.Бір күн ұрыстың қырық күндік қырсығы бар.Жұт жеті ағайынды, жиенім сегіз.жеті атасын білмеген ұл жетесіз.Жеті атасын білген ұл 
жеті жұрттың қамын жер.
Өзін ғана білген ұл
Құлағы мен жағын жер.Жігітке жеті өнер де аз.Туған да алтау едік, өле-өле жетеуміз.Қарғыс жеті атаға жетеді.Жеті кедей жиналғанмен ортасынан бір бай шықпас.Кедейдің жеті қаңтары бар.Жетім бала жеті күлшеге тоймасЖетімге жеті бидай да тамақ,Жетімнің қарны жетеуЖеті қарақшыны таныған, жеті күнде ада Айла алтау, ақыл жетеу.Қыстың соңы жеті тоғыс, көктем басы бес тоғыс.Жігіт бір сырлы, сегіз қырлы болсын.Алты аға бірігіп әке болмас, жеті жеңге бірігіп ана болмас.Алты жастан жинасам асырам, жеті жастан жинасам жеткізем.Жетелі мен іскерге жеті күннің бәрі сәтті.Тоғыз ат бір қазыққа байланбас,Тойған үйге тоғыз бар,Егістікті бір рет сыйламасаң, ол сені тоғыз рет қинайды,Тоғыз қатынның толғағы бір келді,Тоғыз ат бір қазыққа байланбасЕкі аяқтыда бажа тату, төрт аяқтыда бота тату.Бір ит көріп үреді,
Екі ит еріп үреді.Бірінші байлық – денсаулық,
Екінші байлық – ақ жаулық,
Үшінші байлық – он саулық.Елуінде – ер дана,
Елуінде – ел жаңа.Тоқсан сөздің тобықтай түйіні бар.
Отыз тістен шыққан сөз,
Отыз руға тарайды.Мыңның жүзін білгенше,
Бірдің атын біл.Екі қарға таласса, бір қарғаға жем түсер.Тоғыз қабат торқадан, тоқтышақтың терісі артық.Бір жылға қоян терісі де шыдайды.Аларманға алтау аз,
Берерменге бесеу көп.Екі баланың ортасындағы шал бала болады,
Екі шалдың ортасындағы бала дана болады.Бас екеу болмай, мал екеу болмас.Біреуге мал қайғы, біреуге жан қайғы.
Мың қайғы бір борышты өтемейді.Жақсы кісі қырқында толады, 
жаман кісі қырқында соладыЕр бір рет өледі, ез мың рет өледі.Жүз дімкеске бір лепес.Бірінші әйел – шекер, екінші әйел – бекер.Бірінші әйелді құдай қосады, 
екіншісін адам қосады, 
үшіншісін сайтан қосады.Екі уыс алтын берсе, үшіншісін қоса сұра.Біреу жаныңа жолдас, 
біреу малыңа жолдасБіреу тойып секіреді, 
біреу тоңып секіредіАғайын – алтау, ана – біреу.Аласыға алтау аз, 
бересіге бесеу көп.Төртеу түгел болса, төбедегі келеді, 
алтау ала болса, ауыздағы кетеді.Алтаумын деме, жетеуге жолығасың, 
жетеумін деме, сегізге жолығасың.Шындық – сегіз, бақыт егіз,Ер- егіз, еңбек- жалғыз,Еңбегі жанғанның тоқтысы егіз туады, 
Еңбек пен бақыт – егізҚұтты қонақ келсе, қой егіз табадыҚорқаққа қос көрінер,Құдай бір ұрғанды қос қолдап ұрады,Бір жебемен қос нысана оққа ұшты

Міне, қабағын түйіп жаңбырлы күз келді. Күз – молшылықтың, байлықтың, берекенің айы. Қырман басы тазаланып, бау – бақша жиналып, құс базары тарқайтын кез. Інім екеуміз терезе алдында отырмыз. Сыртқа шыға алмаймыз. Апам рұқсат етпеген. Кешеден бері аспанды суық бұлт торлап алды. Түс мезгілі болса да, қала іші түнеріп тұр. «Бр-р...» Өн бойымыз әлденеге діріл қағып, жаурағандай сезіндік өзімізді. «Ух, қандай суық еді!..» Сәлден соң күн ашылды. Ауыр- ауыр бұлттар тарқап, қиғаштай құйылған нұрлы шуақтан айнала құлпырып, мамыражай күйге енді. Інім екеуміз сыртқа шықтық. Иілген қайың бұтағындағы жұқа, сары жапырақтар самалмен дірілдеп тұр. Біз бақ ішіне кірдік. Бақ іші сары бояуға малынып тұр, тып- тыныш. Жаздағыдай құстардың әсем үні естілмейді. Тек табан астындағы тапталған жапырақтардың судыр- судыр еткен дыбысы бақтың тыныштығын бұзғандай.Інім сары жапыраққа алақанын тосты. «Қап, тесіліп қапты!» деді. Аяп тұр. Кенет сусылдап, күнбатыстан суық жел соқты. Ағаш жапырақтары ұша жөнелді. Біз үлкендердің «үстеріңді лас қылмаңдар!» дегенін ұмытып, жұп- жұмсақ жапырақтардың үстінде аунап ойнадық. Қайың, үйеңкі жапырақтарынан гүл шоқтарын жасадық. Ауа зілдене түсті. Көгілдір аспанға шыға келген бұлттар бірте- бірте қоюланып, жаңбырдың лебі есті. Әуелі ірі- ірі тамшылар батылсыз тамды да, кейін үдеп кетті. Жаңбыр тамшылары есікті, терезені, қаңылтыр шатырды қақылай жөнелді. Көше іші суға толып, ойық жерлерде көлшік пайда болды. Адамдар оны «жаңбырлы күз», «суық күз», «қара күз» деп, айыптап жатады. Ал біз оны «алтын күз» дейміз. Біз алтындай сап-сары жапырақтардан гүл шоқтарын жасап алып, үйге қарай жүгірдік. Апам бізге ұрыспайды

Дереккөзі: https://www.zharar.com/kz/shygarma/1572-k.html#read
© www.ZHARAR.com