Құрмалас сөйлем құрамындағы жай сөйлемдердің арасына қойылатын тыныс.​

Орыс тіліндегі сөздерді аударып, көшіріңіз:

1. Электр желісі - электр қуатын өндірілетін орындардан тұтынушыға жеткізуге, әрі оларға бөліп таратуға арналған құры лғылардың жиынтығы.

Ол қалалық, аудандық, ауылдық, өнеркәсіптік қуатын электр желісі болып, сондай-ақ электр қуатын тарату, қоректендіру желілері болып та ажыратылады. Электр қуатын алысқа жеткізу үшін жоғарылатқыш трансформатор станциясында тоқ қысымы жоғарылатылады.

Кернеу артқанда тоқ күші кемитіндіктен, қуат шығыны азаяды, сөйтіп өткізгіш сымдарды жуандығын жіңішкерту мүмкіндігі туады.

Кішірейту қосалқы станцияда кернеу тұтынушылардың пайдалануына қажетті шараға дейін төмендетіледі.

Белгілі бір кернеулі тоқты өзгеріссіз қабылдауға, әрі бөліп таратуға арналған қосалқы станциялар бөліп таратушы деп аталады.

Әр түрлі кернеулі электр желісін өзара қосу үшін желілік қосалқы станцияларды трансформаторлардан басқа коммутациялы аппараттармен жабдықталған. Жоғарғы және төменгі бақылау, басқару құрылғылары болады. Әрбір электр желінің электротехникалық жабдықтары жұмыс істейтін номинал кернеумен сипатталады. Біздің елде пайдаланылатын кернеулер: 220/127, 380/220, және 600 в және 3, 6, 10, 20, 35, 110, 150, 220, 330, 500, 75 кв.

Мәтінге сұрақ құрастырыңыз:

1. Электр желісі дегеніміз не?

2. Электр желісі қалай ажыратылады?

3. Бөліп таратушы деп нені айтады?

4. Желілік қосалқы станцияларда әр түрлі кернеулі электр желісін қосу үшін трансформаторлардан басқа немен жабдықталған?

5. Әрбір электр желінің электротехникалық жабдықтары немен сипатталады?

6. Біздің елде қандай кернеу пайдаланылады?

Сан есімдерді сөзбен жазыңыз:

220/127 - екі жүз жиырма/жүз жиырма жеті,

380/220 - үш жүз сексен/екі жүз жиырма,

600 - алты жүз,

3 - үш,

6 - алты,

10 - он,

20 - жиырма,

35 - отыз бес,

110 - жүз он,

150 - жүз елу,

220 -"екі жүз жиырма,

330 - үш жүз отыз,

500 - бес жүз,

75 - жетпіс бес.

Антонимдер тауып жазыңыз:

Жоғары - төмен

Жоғарылатқыш - төмендеткіш

Жоғарылатылады - төмендетіледі

Жіңішке - жуан

Артады - кемиді.

Сөз тіркестер құрастырыңыз:

Қалалық әкімшілік

Селолық округ

Өнеркәсіптік сала

Энерготехникалық жабдықтар

Қосалқы бөлшек

Объяснение:

Объяснение:

Көне түркі жазуы, көне түркі әліпбиі, түркі руникалық әліпбиі – Орталық Азия жерін бағзы заманнан мекендеген түркі тілдес тайпалардың тұңғыш әріптік жазуы. Көне түркі Орхон-Енисей әліпбиінде 35 әріп бар, әрбір әріптің түрлі график. нұсқалары қолданылады. Бұдан тыс 4 арнайы жазу таңбасы кейбір дауыссыздардың тіркесін беру үшін пайдаланылады (лт, нт, нч, рт). Жазудың бағыты – оңнан солға қарай. Бұл әліпби қалыптасқан график. жүйе болып табылады және негізінен көне түркі тілінің фонет. жүйесімен үйлеседі. 8 дауысты фонема (а мен ә, ы мен і, о мен у, ө мен ү) төрт қана полифонды әріппен, 16 дауыссыз фонема (фонема нұсқалар) 31 әріппен белгіленеді, 11 дауыссыз фонема (б, ғ-г, д, й, қ-к, л, н, р, с, т, ш) жуан-жіңішке нұсқалары таңбалармен ажыратылады. Кейде олар жіңішке әрі жуан әріптің орнына қолданылады. Бұдан тыс 5 дауыссыз фонема (з, м, н, п, ч) дара таңбамен ғана белгіленеді. К. т. ж-ның шығу тегі әлі шешіле қойған жоқ. 1893 ж. осы жазудың кілтін тапқан Дания ғалымы В.Томсен (1842 – 1927) көне түркі әліпбиі арамей (парсы-арамей және арамей-соғды) жазуының әсерімен шықты деген жорамал ұсынды. Түркітанушылардың дені бұл пікірді қолдады. Томсен мен орыс ғалымы Е.П. Поливанов (1891 – 1938) арамей әліпбиіне жанасымы жоқ бірсыпыра руникалық таңбалар идеограммалардың (логограммалардың) негізінде пайда болды деген болжам жасады. Ал орыс шығыстанушысы Н.А. Аристов түркі руналарын ешбір бөгде әліпбидің ықпалынсыз, түркі руна таңбалары негізігде туған төл жазу деп санайды. К. т. ж. жөнінде басқа да пікірлер бар, бірақ олардың ешқайсысы жазба таңбалардың нақты ұқсастығын аша алмайды. Археол. зерттеу барысында жаңадан табылған этногр. ескерткіштер ертедегі түркі тілдес халықтардың ең көне жазба түрлерін пайдаланғанын дәлелдеді. Б. з. д. 5 – 4 ғ-лардағы қорымдардан табылған руникалық немесе руна тәріздес екі ойма жазу Оңт. Сібір мен Қазақстанның ежелгі көшпелі тайпаларында өзіндік әліпби болғандығын айғақтайды. Мұның бірі – Ертіс бойынан табылған сүйек тұмардағы (қ. Ертіс жазба ескерткіші), екіншісі – Іле бойынан табылған күміс тостағаншадағы ойма жазу (қ. Есік жазба ескерткіші). Көне түркі әліпбиі Оңт. Сібір мен Жетісу жерінде ерте дәуірде, яғни, б.з.д. 1-мыңжылдықтың орта кезінде қалыптасқандығын археол. жаңа деректер мен палеогр. талдаудың нәтижелері дәлелдейді. Бұл көне әліпби Жерорта т. маңындағы алғашқы әліпбилермен генетик. жағынан тікелей байланысты. Демек, ол көне грек әліпбиінің жергілікті түрлерімен, финикия әліпбиінің және оның жалғасы – ертедегі арамей әліпбиімен, сондай-ақ Арабиядағы көне әліпбилермен етене жақын. Көне түркі руна таңбаларының шығу тегі басқа көне әліпбилердің шығу тарихымен тамырлас. Көне түркі әліпбиінің әуел бастағы түпкі негізі б.з.д. 3 – 2-мыңжылдықтағы беймәлім лотогр. немесе әліпбилік жазу болуы ықтимал, ал басқа көне әліпбилермен ішінара ұқсастықтар олардың арғы тегіндегі бастауы бір екендігін көрсетеді. К. т. ж-ның шығу тарихы жалпы әліпбилік жазудың шығу тегімен ұштасады.