Байқоңар ғарышайлағы жөнінде мәлімет жаз

Байқоңыр - Қызылорда облысы Қармақшы ауданының аумағында орналасқан ғарыш алаңы. Іргесі 1955 ж. қаланған.[1]

Ғарыш алаңын салу үшін Байқоңырды таңдап алу кезінде бұл жердің елді мекендерден қашық болуы, экватор жазықтығына жақындығы, ракета ұшырудың қауіпсіздігі, қайтып оралатын ғарыштық объектілер үшін қолайлы қону аймақтарының болуы, т.б. факторлар ескерілді. Байқоңырдың басты және көмекші объектілері мен қызмет ету орындары кең аймаққа орналасқан, олар бір-бірімен автомобиль жолдары және теміржол аркылы байланысқан. Байқоңырдың негізгі объектілеріне: техникалық тұғырлар, старттық кешендер мен ұшу трассасының бойындағы өлшеу бекеттері (олардың әрқайсысы жалпы техника және арнаулы технология кұрал-жабдықтары бар ірі құрылыстар), ғарыш алаңына әр түрлі жүктерді жеткізетін кірме жолдар, т.б.; көмекші және қызмет көрсету объектілеріне: отын (жанармай) сақтайтын алаң, сұйық оттегі мен азот өндіретін заттар, энергия және сумен қамтамасыз ететін жүйелер, байланыс жүйесі, телевизия, т.б. жатады. Байқоңырда ракета тасығыштың (РТ) әрбір түріне сәйкес бір не бірнеше техникалық тұғырлар және олардың әрқайсысына арналып бір не бірнеше старттық кешендер салынған. Байқоңыр қаласы қалану барысын Ресейден келген техникалық инженер Г.М. Шубников басқарған болатын. Сондықтан Г.М. Шубников Байкоңыр қаласының "әкесі" атанып кеткен дейді. Қазіргі таңда Байқоңыр қаласында Г.М. Шубников есімі берілген көше және ескерткіштер бар.

Байқоңырдың ұшу трассасы Арал теңізінен Камчатка түбегіне дейін созылып жатыр. 1957 ж. 4 қазанда Байқоңыр ғарыш алаңынан тұңғыш ғарыш ракетасы сәтті ұшырылды. Ол - дүние жүзіндегі ең бірінші Жердің жасанды серігін (ЖЖС) орбитаға шығарды.

Байқоңыр әлемдегі ең ірі жер беті ғылыми ғарыш полигоны болып табылады, оның басты және көмекші нысандарының жалпы ауданы 6717 шаршы шақырым.

Әке – асқар тау.Отбасында әкенің орны бөлек. Әке – сол шаңырақтың бар ауыртпалығын көтеретін, асырап-бағуға да, жақсы тәлім-тәрбие беруге де міндетті адам. Әке – бала үшін асқар тау. Әке қамқорлығы дегеніміз – отбасы мүшелерін әртүрлі пәле-жаладан қорғап отыратын қасиетті ұғым. Сондықтан әкені сыйлау, оған үлкен құрметпен, ілтипатпен қарау баланың парызы болмақ. Ақын Жарасқан Әбдірашевтың әке десе – ауылы, ауыл десе – әкесі есіне оралатын перзенттік жүрегі дамылсыз соққан. Қашан да қамқор болған сан үмітке, Өтермін сақтауменен салтыңды әсем. Көнбей ме көңіл шіркін кәрілікке, Өкпелеп қалмайсың ба «қартым” десем! Ақын үшін, «бір ауылдың бәйтерегі» – өмірдің ащы-тұщысын халқымен бірге татқан әкесі. Сондықтан ол әкеден алатын тәрбие де салиқалы болмақ. Әке – ұрпақтың панасы, үйдің басшысы, әрі тәрбиешісі. Ол тек бір отбасының ғана емес, ауылдың, рудың қамқоршысы, ел ағасы. Өмірге келген баланың әрбір сәтті қадамы әке үшін үлкен мәртебе, зор мақтаныш болмақ. Сондықтан да әке ақылымен жүру, ешкімнің ала жібін аттамай, адал ғұмыр кешу баланы тек жақсы болашаққа ғана әкеледі. «Әкеге бағыну – аллаға бағыну» депті Мұхаммед пайғамбарымыз. Демек, әкені ренжітпей оның айтқанының үдесінен шығып отыру әрбір перзенттің басты парызы екен. Ақылы мен пайымы терең аналар балаларын үнемі әкесін сыйлап, құрметтеуге бейімдеп отырады. «Әкең ренжіп қалар», «Әкең жіберсе, бара ғой», «Әкеңе барып сәлем бер», «Әкеңнің керегін дайында» деп әкеге құрмет, қызмет етуге баланы жасынан дайындап отырса, мұндай отбасында әрдайым тәртіп, ынтымақ пен бірлік болуы сөзсіз. Әке ұл-қызын намысшылдыққа, елі, руы, қала берді өз бауырлары үшін еңбек етіп, өмір сүруге баулып отырады. Әкенің мейірімі мен талап қойғыштығының, еңбеккерлігінің бала тәрбиесіне ықпалы көп.

Алия Махсутовна Юсу́пова (каз. Әлия Махсұтқызы Жүсіпова; род.15 мая 1984, Шымкент, КазССР) — казахстанская спортсменка. Выступала за сборную Казахстана, представляла художественную гимнастику в индивидуальных упражнениях. Участница двух летних Олимпиад — в Афинах (2004) и Пекине (2008). Тренировалась в России по приглашениюИрины Александровны Винер[1]. Алия — абсолютная чемпионка Казахстана 2000—2009 годов. Многократная чемпионка Азии. Победительница Азиатских игр 2006 года в Дохе и вице-чемпионка Азиатских игр в Пусане в 2002 году. В 2005 году выступила на Всемирных играх в Дуйсбурге, где заняла второе место в упражнении с булавами, а также пятое место — со скакалкой и мячом, и шестое — с лентой[2]. Алия — призёр трёх Универсиад: в Измире в 2005 году она завоевала «бронзу» в финале упражнения с мячом[3], в Бангкокев 2007 году — «бронзу» за булавы[4] и в Белграде в 2009 году — две бронзовые медали (за многоборье и упражнение с обручем)[5][6]. На чемпионатах мира, начиная со своего дебюта в 2001 году в Мадриде, Алия стабильно входила в десятку лучших гимнасток планеты по результатам многоборья. В 2001 году она заняла восьмую строчку в финале многоборья, в 2003 году в Будапеште и в 2005 году в Баку — седьмую, в 2007 году в Патрах — шестую. На последнем для неё мировом первенстве в 2009 году в Мие Юсупова стала одиннадцатой. На Олимпийских играх в Афинах она квалификацию пятой. В финале она закончила выступления на четвёртом месте с общей суммой 103.975 (обруч 25.500, мяч 26.600, булавы 26.325, лента 25.550). НаОлимпийских играх в Пекине показала пятый результат в финале многоборья с общей суммой 69.800 (скакалка 17.825, обруч 17.625, булавы 17.650, лента 16.700). 12 декабря 2009 года вышла замуж за Альтаева Нуржана Бауыржановича. Её муж — юрист по специальности, возглавляет управление промышленности и предпринимательства Южно-Казахстанской области. У них есть дочь Амина (род. 2010)[7] и сын Нурали (род. 2012)[8]. После завершения гимнастической карьеры Алия занялась тренерской деятельностью, открыв школу художественной гимнастики в Шымкенте.