2-тапсырма. «Ой шақыру» сұрақтары:1.Өлең мазмұны не жайлы?2. Расул Ғамзатовтың ана тілі қай тіл?3. Ана тілі деп қандай тілді айтамыз?4. Біздің ана тіліміз қандай тіл?5. Ақын ана тілінің құдіретін өлеңнің қай жерінде көрсеткен?7. «Ана тілі» өлеңінде ақынға не қымбат?8. Сен де Расул Ғамзатов секілді өз туған жеріңді, ана тілліңді жақсы көресің бе?​

Мен адаммын              Біз адамбыз

Сен адамсың               Сендер адамсындар

Сіз адамсыз                Сіздер адамсыздар

Ол адам                      Олар адам

А.с кім?Адам

І.с кімнің?Адамның

Б.с кімге?Адамға

Т.с кімді?Адамды

Ж.с кімде?Адамда

Ш.с кімнен?Адамнан

К.с кіммен?Адаммен

Мен ғалыммын               Біз ғалымбыз

Сен ғалымсың                Сендер ғалымдарсыңдар

Сіз ғалымсыз                 Сендер ғалымдарсыздар

Ол ғалым                      Олар ғалым

А.с кім?Ғалым

І.с кімнің?Ғалымның

Б.с кімге?Ғалымға

Т.с кімді?Ғалымды

Ж.с кімде?Ғалымда

Ш.с кімнен?Ғалыммнан

К.с кіммен?Ғалыммен

Объяснение:

Әдеби тілдің лексикалық нормасы.

Тіл мәдениетінің тірегі – әдеби тілдің нормалары мен стильдік жүйелері. Бұлар әдеби тілдің қоғамдық қызметімен астарласып жататындықтан, тіл мәдениеті ұғымының аясы кең.

Әдеби норма дегеніміз – тілдің таңдамалы, қолайлы, ой-пікірді дәл беруге жарамды, жалпыға ортақ жүйелері.

Әдеби нормалардың келесідей түрлері бар:

Лексикалық норма.

Грамматикалық норма.

Орфоэпиялық норма.

Орфографиялық норма.

Сөздерді орнымен қолдана білсек, лексикалық норманы сақтағандық болып табылады. Лексикалық нормаға диалектизмдер, кәсіби сөздер, дөрекі сөздер мен жаргондар жатпайды.

Лексикалық норма бойынша тілдегі түрлі мағынадағы сөздерді таңдап қолдана білу керек. Тілімізде мағыналары бір-біріне жуық бірнеше сөздер синонимдік қатар құрайды. Мысалы, ұстаз, мұғалім, оқытушы деген сөздердің мағыналары бір-біріне жақын.

Әңгіме тәрбиелеуші жайлы болғанда, мәтінде ұстаз сөзін қолдану тиімді.

Ал белгілі біт пәннен мектепке сабақ беретін маман жайында әңгімеленсе, мұғалім сөзін қолдану орынды.

Оқытушы сөзін жоғары оқу орындарында дәріс оқитын адам деген мағынада қолданамыз.