Сурет бойынша сөйлемдер құрастырып жаз.

Балалар жетім қалмасын.

Аян анасы қайтыс болып,әжесімен ауылға көшіп келген бала.Әкесі соғыста.Өзі ойдан ертегі ойлап тауып,ауыл балаларына күнде айтып береді.Бір күні өзі киген күртесінен: Әкемнің,жусанның иісі шығады,- деп таңқалдырған.Бар бала өз күртелерін иіскеп:Бізденде жусан иісі шығады-дегендері бар.Кейін әжесі қайтыс болады,алыс туысының үйінде тұрған Аянға әкесінен қара қағаз келіп,сорлы бала мал қораға тығылып жылайды.Тұл жетім атанған Аян соңында балалармен қоштасып,интернатқа кетеді.Тортайда анасынан айрылған,әкесі соғыста қаза тауып,туысы үйіне сыйғызбай үңгір паналаған,бұзау бағатын жетім бала.Қолына түскен кітапты талғамай оқитын,зейінді бала.Арманы :Ақ боз атқа мініп,оқуға түсіп,жазушы болу еді.Ол арманыда орындалмады.Аян мен Тортай соғыс құрбандары.Екеуіде жетімдіктің зарын көріп ерте есейген балалар.Соғыс екеуінде әкелерінен айырып жетім етті.Асқар таудай армандары бар еді,қу соғыс армандарынан айырды.Елде енді кәрі соғыс болмасын.Соғыс нәрі егілмесін.Аналар жылап,балалар жетім қалмасын.Әлемдегі бар бала жетімдіктің зарын тартпасын,ата-анасымен бақытты ғұмыр кешсін.Аспанымыз ашық,еліміз тыныш,халқымыз аман болсын.Бейбітшелік орнасын жер бетінде! Балалар жетім қалмасын!

Балалар жетім қалмасын

Аян мен Тортай жетім қалған балалар.Олар тағдырының ауыр болғанына қарамастан, қиындықтарға мойымайтын балалар. Олардың ата-анасы жоқ болғандықтан, жетім болғандықтан өмірлерінде көп қиындық болған.Олардың өмірлерінің ұқсастықтары да бар. Олардың ішіне жетімдік, екеуі де соғыс жылдары дүниеге келуі және кітапты көп оқуы жатады.Жетім болу олардың тағдырларына көптеген зардап әкелді.

Олар жетім болмағанда, балалық шақтың барлық қызықтарын көріп өтуі мүмкін еді. Бірақ жетімдіктің кесірінен олар балалықтың нағыз қызықтарын көре алмады. Жетімдіктің кесірінен Аян балалар үйіне кетті. Тортай болса жетімдіктің кесірінен өз арманына жете алмады. Тортай жетім болмағанда арманына жетуі мүмкін болар еді. Соғыс оларды жетім етті. Көп зардап пен көп қиыншылық әкелді.

Кең байтақ елімізде енді соғыс болмаса екен. Соғыстың кесірінен әкелер қайтыс болды. Қаншама балалар жетім, қаншама аналар жесір қалды.Бұл жағдай қайталанбаса екен. Бейбітшілік болып, балалар жетім қалмасын.