Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында. Үш бала орманға барды. Орманда жеміс-жидектер, құстар көп. Олар қыдырып жүріп, күннің қалай өткенін байқамай қалды. Енді үйлеріне қайтып келе жатыр. Ата-анасына не деп айтарын білмей, қорқып келеді. – Үйдегілерге не дейміз? – деді балалардың бірі. Олар жол бойына тұра қалып, ақылдаса бастады. Өтірік айту мен шындықты айтудың қайсысы оңайырақ? – Мен орманда қасқырдан тығылып отырдым деп айтамын. Сонда әкем маған ұрыспайды, – деді бірінші бала. – Мен жолда атамды кездестірдім деймін. Сонда анам ашуланбайды, –деді екіншісі. – Ал мен шынымды айтамын, – деді үшінші бала. –Шындықты айту оңайырақ, себебі ештеңе ойлап табудың керегі жоқ. (В.А. Осеевадан аударылған) Сен қай баланың пікіріне қосыласың? Неліктен? Мақал-мәтелдерді, көркем сөздерді қолданып, өз ойыңды жаз. Сол балалардың қасында төртінші бала болып тұрсаң, сенің айтар жауабың қандай болар еді?

Мен үшінші баланын сөзімен келісемін, себебі өтірік айту ол жаман нәрсе. Өтірікті айтудан гөрі, шындықты айтқан оңайырақ жәнеде шындықты айтсан бір жеңілденіп қаласың. Біз әрдайым шындықты айтуға тырысуымыз қажет.Әрдайым шындықты айтсақ өміріміз жақсы жаққа өзгереді деп ойлаймын

Балам, күн батып, қас қарайғанда үйде болғаның дұрыс. Ағзаға енген микробтардың адам қанына сіңуі тез. Оның қолы ашық, жомарт. Ол бір сөзінде тұрағы жоқ, қу мойын адам. Менің атама өтініш айтпас бұрын алдын ала біраз дайындап, құлағын бұрау қажет. Білуге ұмтылып, білім алып, биікке құлаш сермеу жастардың міндеті. Өнер алды қызыл тіл. Олардың отбасы өте кедей, қызыл сирақ. Қорыта айтқанда, сен биыл жазғы демалыста ауылда өткізесің. Олар балаларын ойлап, аҺ ұруда. Аз ғана жер жүрседе, қариялардың уҺ деу әдеті.

Барыс – мысық тұқымдасына жататын жыртқыш аң. Дене тұрқы 125 – 135 см, биіктігі 60 см (шоқтығынан алғанда), құйрығы 90 – 100 см, салмағы отыз – қырық килограмдай. Түсі көк сұр, теңбіл шұбар, сақина тәрізді дөңгелек қара дақтары бар, жүні ұзын әрі қалың. Қазақстан мен Орталық Азияның биік тауларында (2000 м-ден астам) кездеседі. Оның ең көп жүретін жері – басын мәңгі қар басқан тасты тік беткейлер мен қиялар. Қыста қар қалың түскенде, барыс таудың орманды белдеуіне дейін төменге түседі. Барыс тұяқты жануарларды, әсіресе, арқарды, тау текені, тау ешкілерін, еліктерді, ал құстардан ұлар мен кекіліктерді ұстап жейді. Қорегін негізінен іңірде немесе түнде аулайды. Қазақстандағы барыстың саны жүз сексен – екі жүздей. Олар негізінен Ақсу-Жабағылы, Алматы, Марқакөл қорықтары мен Алматы, Лепсі, Тоқты қорықшаларында мекендейді. Аулауға тыйым салынған, санының азайып кетуіне байланысты халықаралық және ұлттық «Қызыл кітапқа» (1996) енгізілген