Кластер на темуЧокан ВалихановНА КАЗАХСКОМ ЯЗЫКЕ​

Шоқан Уалиханов

тарихшы

ұлы ғалым

ағартушы

ақын

ағартушылық мәдениеттің тұңғыш өкілдерінің бірі

дана

Адамдардын мiнез-кулкы болсын,мадениеттiлiги,омiр суру кагидалары ар килы.Адам алдымен озiн сыйлауы тиiс,одан кейiн озгенi сыйлап уйренедi.Адамдыктын белгiсi алдымен улкенге салем беруден басталады емеспе?!<Улкенге курмет,кiшiге iзет>,-дегендей ардайым улкен-кiшiнi сыйлау бiздiн мiндетiмiз.Адалдык...адамдык...Уадеге берiк,созiнен таймай,сыпайы болу аса улкен жауапкершiлiктi кажет етедi.Шындык...Ол кейде ашы болуы да мумкiн.Оны адамнын бетiне тiке карап айту онай тимесi анык,дегенмен акикат кажет.Иаа,жанындагы сенi багалайтын,сыйлайтын таныстарынга,достарынга жаксы соз айтып,мактасан бiр маркайып калары созсiз.Омiрде жаксы мен жаман катар журедi.Жаман жагымсыз iстер адамнын iс-арекетiнен корiнетiнi белгiлi.Адам бiр-бiрiн багалай алса,басканы тусiнiп,сыйлап,iстеген iсiне аркез есеп берсе,турган ортасымен бакытты да,баянды кун кешедi.Омiрге пенде болып келген сон,пенде болып кайту улкен мiндет.

ответь:Алдымен әже тәрбиесі арқылы бала жақсы-жаманды ажыратып, үлкен-кішіні тани бастайды. Мінез-құлық, тіл тәрбиесі қалыптасып, бала үй шаруасына бейім, елгезек тілалғыш, мейірімді болып өседі. Әженің алдын көрген балаға былайғы жұрт тәрбиелі бала деп баға береді. Әже тәрбиесі көбіне «олай істеме, былай істе», «бүйтсең жаман, өйтсең жақсы»деген вербалды сипатта, ақылгөйлік мазмұнда болып, әженің мейірімі мен жүрек жылуына бөленіп өседі. Осылайша жас бала қазақы ортадағы моральдық-этикалық нормалармен таныса отырып, адами тұлғаның қалыптасуына ғана емес, дәстүрлі ырым-тыйымдар жүйесінің қағидаттарын біртіндеп бойына сіңіре бастайды.