9. Оқы. Мәтінді оқуда сөйлеудің қай түрін қолданасын? Алматы қаласынан 70 шақырым жерде «Таңбалы тас»деген жер бар. «Таңбалы тас» бірнеше жылғалардан, өзектерден тұрады. «Таңбалы тастың» жан-жағындасайлар, ішінде күнге әбден күйген жалпақ гранит тасбар. Гранит тасқа таутеке, бұғы, киік, жылқы, бұқа және басқалардың кес Таңбалы таскіндері қашалып салынған. Қол-дарына ұзын найза ұстап, белдеріне қылыш асынған, кейбіреулері желбірете ту ұстаған 22 сарбаздың* суретіөте әдемі бейнеленген.1:Қарамен жазылған сөздер мәтіндегі сөйлемдерді байланыс-тырып тұрғанына назар аудар. Сол сөздерді басқа сөздерменалмастырып айтып көр.2:Алғашқы адамдар суреттердің көмегімен сөйлеудің қайтүрін жүзеге асырды? Ойыңмен бөліс. Ойыңды «Жазбаша сөйлеубірден пайда болған жоқ» сөйлемімен баста.​

. Есімдіктер – заттың атын, сынын, санын, я олардың аттарын білдірмейтін, бірақ солардың орнына жұмсалатын сөз табы. Есімдіктер жіктеледі, септеледі тәуелденеді және көптеледі. Мағыналарына қарай есімдіктер мынадай топтарға бөлінеді :Жіктеу есімдігі ,Сілтеу есімдіг, Сұрау есімдігі,Өздік есімдік,Жалпылау есімдігі,Белгісіздік есімдігі,Болымсыздық есімдігі . 
1)Жіктеу есімдіктер – белгілі бір жақ түрінде қолданылатын есімдіктің түрі. Мен, сен, сіз, ол,біз,сендер, сіздер, олар деген сөздер жатады.

2) Сілтеу есімдік – нұсқау және көрсету мағыналарын көрсетеді: бұл, мынау, анау, сол, мына, міне.

3)Сұрау есімдігі – жауап алу мақсатында қойылған сұрақтар. Қазақ тіліндегі барлық сұраулы сөздер жатады: кім? неше? қайда? неге?

4) Өздік есімдігі – әр түрлі тұлғадағы өз деген бір ғана сөз: өз, өзім, өз-өзіне, өзіміз.

5) Жалпылау есімдігі – жалпылау, жинақтау мағыналарын білдіретін есімдіктің түрі: барлық, бәрі, тегіс, түгел, күллі. 

6) Белгісіздік есімдігі - белгісіз мәнде айтылатын сөздер. Жасалауына әр, бір, әлде деген үш сөз ұйтқы болып қызмет атқарады: әркім, әлдекім, әрқалай, бірнеше, бірдеме,кейбір, әрқалай.

7) Болымсыздық есімдігі – болымсыздық мағынаны білдіреді. Негізінде еш деген сөзбен кейбір есімдіктердің бірігуі арқылы жасалады: ешкім, ешқайда, ештеме, ешқашан, дәнеңе.

. Есімдіктер – заттың атын, сынын, санын, я олардың аттарын білдірмейтін, бірақ солардың орнына жұмсалатын сөз табы. Есімдіктер жіктеледі, септеледі тәуелденеді және көптеледі. Мағыналарына қарай есімдіктер мынадай топтарға бөлінеді :Жіктеу есімдігі ,Сілтеу есімдіг, Сұрау есімдігі,Өздік есімдік,Жалпылау есімдігі,Белгісіздік есімдігі,Болымсыздық есімдігі . 
1)Жіктеу есімдіктер – белгілі бір жақ түрінде қолданылатын есімдіктің түрі. Мен, сен, сіз, ол,біз,сендер, сіздер, олар деген сөздер жатады.

2) Сілтеу есімдік – нұсқау және көрсету мағыналарын көрсетеді: бұл, мынау, анау, сол, мына, міне.

3)Сұрау есімдігі – жауап алу мақсатында қойылған сұрақтар. Қазақ тіліндегі барлық сұраулы сөздер жатады: кім? неше? қайда? неге?

4) Өздік есімдігі – әр түрлі тұлғадағы өз деген бір ғана сөз: өз, өзім, өз-өзіне, өзіміз.

5) Жалпылау есімдігі – жалпылау, жинақтау мағыналарын білдіретін есімдіктің түрі: барлық, бәрі, тегіс, түгел, күллі. 

6) Белгісіздік есімдігі - белгісіз мәнде айтылатын сөздер. Жасалауына әр, бір, әлде деген үш сөз ұйтқы болып қызмет атқарады: әркім, әлдекім, әрқалай, бірнеше, бірдеме,кейбір, әрқалай.

7) Болымсыздық есімдігі – болымсыздық мағынаны білдіреді. Негізінде еш деген сөзбен кейбір есімдіктердің бірігуі арқылы жасалады: ешкім, ешқайда, ештеме, ешқашан, дәнеңе.