Қуаныш Мәден – жас өнертапқыш Мәтінді оқы. Мәтін қай үлгіде жазылған?Қуаныш Мәден – жас өнертапқышБұған дейін құбыр тазалайтын роботты ойлап тапқан шымкенттік оқушы жаңа жобаны қолға алмақ.Ол патенттеген робот қашан қолданысқа беріледі? Ғарыштағы металл қалдықтарынан пайда болған қоқыстар несімен қауіпті? Кеңістікті қалай тазалауға болады? Бұл туралы өнертапқыш оқушы Forbes.kz тілшісіне берген сұхбатында айтып береді.Тілші: Қуаныш, сен бұған дейін құбыр тазалайтын робот ойлап тапқан едің. Саған идея қалай және қай кезде келді? Не себеп болды?- Мен Шымкенттегі Назарбаев Зияткерлік мектебінің оқушысымын. 8 сыныпта оқып жүргенде, әдеттегідей таңғы сағат 7-де мектепке қарай шықтым. Бірақ қаламыздың Қонаев даңғылындағы орын алған үлкен көлік кептелісі нәтижесінде сабағыма кешігіп қалдым. Бірнеше күнге созылған апаттың себебі – бас даңғыл бойымен өтетін құбырлар жүйесінде орын алған жағдай. Сонда мені жұмыскерлер бригадасы даңғылдын белгілі бөлігін ғана қазып зерттеместен, керісінше автокөліктердін өтуіне неге үлкен кедергі туындатты деген сұрақ мазалады. Осы оқиға құбыр тазалағыш роботты істеуіме түрткі болды.Тілші: Робот қалай жұмыс істейді, қалай қолданылады?- Құбыр тазалағыш робот жүйедегі қозғалысты қамтамасыз ететін 4 арнайы және тазалағыш тізбекті іске қосатын қосымша 3 мотормен жабдықталған. Роботтың конструкциясы ашық болуына байланысты, құбырдағы ағыммен бір уақытта жұмыс істеуіне мүмкіндігі бар.Тілші: Жобаның патенті қай кезде жасалды?- 2019 жылдың тамыз айында патентке ие болдым. Роботтың құрылысы әмбебап болып келгендіктен, тазалау механизмің мұнай, кәріз және су жүйелерінде қолдануға болады.Тілші: Байқауға қай кезде ұсындың? Нәтижесі қандай болды?- Coca-Cola және Еуразия Қорының ұйымдастыруымен 2017 жылы өткен 321 старт атты Республикалық байқаудан 1 орын алдым және 1 млн тенге көлеміндегі қаржылай қолдауға ие болдым.Тілші: Байқаудан ұтып алған 1 млн теңгені қайда және қандай мақсатқа жұмсадың?- Қаржылай көмекке роботтың жұмыс істеуге арналған үлкен масштабтағы прототипін құрастыруды бастадым. Қажетті құрал саймандардың әлі өндірісте қолданылмайтындығы біршама қиындықтар туғызды. Сол себепті де осы қаржыға 3Д принтер және өзге де кәсіби станоктарды сатып алуға тура келді.Тілші: Қытайға барып, Макаодағы байқауға қатысқаныңды білеміз. Ондағы нәтиже қандай болды?- Біздің күншығыс еліне жасаған сапарымызды Халықаралық Ғылыми Бірлестіктердің орталығы ұйымдастырды. Байқау нәтижесінде инженерлік ілімдер категориясында жүлделі 2орынды иелендім.Тілші: Елбасы Н. Назарбаевпен жүздескен екенсің. Тұңғыш президент саған не айтты?- Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан мұнай экспортына маманданған ел екенін ескере отырып, осы жобаның келешегіне және жүзеге асатынына ықыласты екенін айтты.Тілші: Болашақта қайда оқуды жоспарлаудасың?- Оқуды бітіргеннен кейін Америка Құрама Штаттарының жоғарғы оқу орнына түсуді көздеп отырмын.Тілші: Оқу орны белгілі ме?- Иә, белгілі, Stanford. Инженерия, физика жане маркетинг бойынша білім алуды жоспарлап отырмын. Кейін Қазақстанға ораламын. Ал онда алған білімімді келешекте Қазақстанның игілігіне қолданамын.ӘңгімеСұхбатМақала​

Жақсылық Әмірәліұлы Үшкемпіров 1951 жылы 6 мамырда Жамбыл облысы, Тегістік ауылында дүниеге келген. Мектеп бітіргеннен кейін зоотехникалық мамандықты қалап, Семейдің мал дәрігерлік институтына оқуға түседі. 1974 жылы институтты тәмамдап, республикамыздың астанасы Алматы қаласына келеді. Мұндағы мақсаты елімізге еңбегі сіңген жаттықтырушы В.А. Писаревтің басшылығымен спорттың күрес түрімен тереңірек айналысу болатын. Бала кезінде қазақша күреспен, ал классикалық және еркін күреспен институт қабырғасында оқып жүрген кезінде айналыса бастаған болатын. 1970 жылы жаттықтырушы Рома Хасанович Ильматовтың кеңесі бойынша өзіне таныс емес күрестің жаңа классикалық түрімен айналыса бастады. Арқадан асырып лақтыру әдісін жақсы меңгереді. Күрес кезінде қарсыласын дәл бағалай біліп, әлсіз жақтарын сезіп, нәтижесінде өз пайдасына шешетін. Ұпайы қанша жоғары болып тұрса да, ойын аяғына шейін жеңудің ыңғайлы жақтарын іздеумен болатын. Бір жылдан кейін 1975 жылы Алматы қаласында өткен алтыншы жазғы халықтар Спартакиадасының Жақсылық үшін маңызы зор болды. Еліміздің ең таңдаулы күрескерлерімен белдесіп бәрін жеңіп шығып, Спартакиада чемпионы болып, өміріндегі алғашқы алтын медалін жеңіп алды. Ж. Үшкемпіров еліміздің чемпионатының жеті дүркін жүлдегері болды.

Жақсылық Әмірәліұлы Үшкемпіров 1951 жылы 6 мамырда Жамбыл облысы, Тегістік ауылында дүниеге келген. Мектеп бітіргеннен кейін зоотехникалық мамандықты қалап, Семейдің мал дәрігерлік институтына оқуға түседі. 1974 жылы институтты тәмамдап, республикамыздың астанасы Алматы қаласына келеді. Мұндағы мақсаты елімізге еңбегі сіңген жаттықтырушы В.А. Писаревтің басшылығымен спорттың күрес түрімен тереңірек айналысу болатын. Бала кезінде қазақша күреспен, ал классикалық және еркін күреспен институт қабырғасында оқып жүрген кезінде айналыса бастаған болатын. 1970 жылы жаттықтырушы Рома Хасанович Ильматовтың кеңесі бойынша өзіне таныс емес күрестің жаңа классикалық түрімен айналыса бастады. Арқадан асырып лақтыру әдісін жақсы меңгереді. Күрес кезінде қарсыласын дәл бағалай біліп, әлсіз жақтарын сезіп, нәтижесінде өз пайдасына шешетін. Ұпайы қанша жоғары болып тұрса да, ойын аяғына шейін жеңудің ыңғайлы жақтарын іздеумен болатын. Бір жылдан кейін 1975 жылы Алматы қаласында өткен алтыншы жазғы халықтар Спартакиадасының Жақсылық үшін маңызы зор болды. Еліміздің ең таңдаулы күрескерлерімен белдесіп бәрін жеңіп шығып, Спартакиада чемпионы болып, өміріндегі алғашқы алтын медалін жеңіп алды. Ж. Үшкемпіров еліміздің чемпионатының жеті дүркін жүлдегері болды.Түрлі халықаралық турнирлерде өзімен тең түсетін қарсыластарымен шыққан ұзақ та, титықтатқан күрестер, содан кейінгі Одақтық біріншіліктегі чемпион атанған табысынан кейін ғана Ж. Үшкемпіров, өмірінде бірінші рет Олимпиада ойындарына кандидаттық жолдама алды. Ж. Үшкемпіров бар күш-жігерін Москвада өтетін Олимпиадаға қатыстуға жұмсады. 48 кг салмақта классикалық күрестен төрт адамның кандидатурасының ішінен аз ғана арасалмақпен алға шыққан Жақсылықтың кандидатурасы өтті. Бұл қиын жарыста тек Ж. Үшкемпіров қана жеңетінін басшылыққа дәлелдеген жаттықтырушы Вадим Александрович Псарев болды. Олимпиаданың бірінші күнгі жеребе салу рәсімінің нәтижесінде Жақсылық бірінші айқасқа ең күшті әлемнің екі дүркін чемпионы румын шебері Александрумен түсетін болды. Бұл сәтте де оны қолдап, көңілін көтерген Валерий Резанцев пен Вадим Александрович Псаревтар болды. Олимпиада күндері Ж. Үшкемпіров чемпиондыққа үміткер қарсыластары: румын Александру, поляк Керпач, болгар Христов, венгр Шерештерді шебер техникасымен, шапшаңдығы және төзімділігімен жеңіп шықты. Осылайша қазақтан шыққан тұңғыш Олимпиада чемпионы болды.

Ауа райы туралы диалог:

– Ертең күн бұзылуы мүмкін,бақшадағы көкөністердің бетіп жауып қорсың.

– Қазір,ата.Күн бұзылатынын қайдан аңғардыңыз.

– Аспанға қарасаңшы,қарғалар топтасып қарқылдаса ертең күн бұзылады деген сөз.

– Мен ұялы телефонымнан ертеңгі ауа-райын қарап жіберейін.

– Қарай ғой.

– Мәссаған,шынымен де.Ертең күн бұлтты,жаңбыр жаууы мүмкін делінген.

– Солай балам.Ертеде ата-бабамыз табиғатпен етене өмір сүрген соң,ауа-райын да белгілі бір құбылыстарға, денелерге қарап болжаған.

– Керемет!

– "Жауынмен жер көгереді" деген.Бірақ енді өсіп келе жатқан көкеністер бүлініп қалуы мүмкін.

– Жарайды,ата.Мен онда жауып келейін.

– Бара ғой,балам.