Сұрақтарға жауап беріп кестені толтырыңыз ​

ермұрат үсенов 1952 жылы 25 шілдеде алматы облысы, райымбек ауданы, талды селосында дүниеге келді. 1970-1977 жылдар аралығында құрманғазы атындағы алматы мемлекеттік консерваториясында домбыра аспабы бойынша бітірген. “қр мәдениет қайраткері”, “қазақстанның жас композиторлар” конкурсының үш дүркін лауреаты,

қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, домбыраға арналған көптеген шығармалардың авторы. еңбек жолын жезқазған музыка училищесінде оқытушы болып бастады. мұнда өзінің алғашқы музыкалық шығармаларын жазды. 1981 жылы н.тілендиев жетекшілік еткен “отырар сазы” фольклорлық-этнографиялық ансмблінің құрамына шақырылып, қабылданды. 1990-1994 жылдары алматы музыка училищесінде, қазір астанадағы қазақ ұлттық музыкалық академиясында ұлт аспаптар кафедрасының кафедра меңгерушісі. “қазақстан композиторлар” одағының мүшесі. алматыда құрманғазы атындағы консерваторияда 2011 жылдың желтоқсан айында, күйші әрі сазгер ермұрат үсеновтің кеші болып өтті. қр еңбегі сіңген қайраткер кешті тәуелсіздіктің 20 жылдығы мен желтоқсан оқиғасының 25 жылдығына арнады.

ермұратты замандастары нұрғиса тілендиевтің ізбасары деп біледі. себебі, жезқазған музыкалық колледжінде сабақ беріп жүрген жерінен алматыдағы «отырар сазы» оркестріне шақырған да нұрғиса болатын. содан бері сазгер халқына ән де арнады, күй де жазды. «арулар, қош болыңдар! », «ға сыйыну», «жалт-жұлт еткен дүние-ай», «дариға аққу», «күзгі әуен» сынды әндерін жұрт сүйіп тыңдайды. «ұран», «ана», «шыңырау – құс» күйлері болса – тыңдарманның қошеметіне бөленген туындылар. ал сазсырнай, қыл қобызға, хорға арнап жазған шығармалары бір төбе.

қазақтың дәстүрлі музыкасын бүгінге дейін сақтаған композитор некен саяқ. жазған әні мен күйінде ұлттық бояуы өшпеген, ерімі қанық, эстрадаға бой алдырмаған шығармашыл азамат екендігі білінеді.

фантазия дегеніміз не? фантазия дегеніміз – музыкалық қиял, жалпы қолданылатын музыкалық формадан ауытқып, еркін жазылатын шығарма. бұл шығармада абайдың бірнеше әндері қамтылған: « желсіз түнде жарық ай» әнімен басталып, әрі қарай « айттым сәлем қаламқас», «көзімнің қарасы» әндер арасы музыкалық әсерлеумен жалғасып , бір жәй, бір ырғақта ойнала отырып аяғына дейін өзінің лирикалық құрылымын жоғалтпайды.

осының барлығы оқушыға түсіндіріліп, қалия шәмшіқызы өзі аспапта ойнап көрсетеді. ойнап болған соң оқушығы қай жерінде қандай штрихтар, ысқыштың қай бөлігімен ойналатыны, соның ішінде ең бастысы-қай позициялармен ойналатыны түсіндіріледі. шығарманың ешқандай кедергісіз, жалқы дыбыстар шықпай сызылған лирикалық әуенде ойналуы, техникалық кедергі болмауы үшін позициямен ойнаудың ролі өте үлкен.

бұндай күрделі шығарманы бір позициямен ойнау мүмкін емес. бұнда қобызда пайдаланылатын негізгі 1-2-3-4 позициялардың барлығы қамтылады. тек оқушының жұмысы сол 1 позициядан 2 ші позицияға дұрыс ауысуын ойлана қойып, таба білуі. не ашық ішек арқылы, не екінші, не үшінші саусақ арқылы, не полутондар арқылы т.б.

әрі қарай шығарма баяу ырғақта талданды. позициядан ауысатын жерлері карандашпен көрсетіліп, саусақтары қойылып отырады. позицияға ауысу кезеңі оқушыға сұрақ бере отырып жасалынады. «сен қалай деп ойлайсың, 1 ден 2 позицияға қандай жолмен өтуге болады, сен қалай етер едің» деген сұрақтар бір жағынан оқушының есінде ұзақ сақталып, келешекте өзінің дұрыс шешім қабылдауына көп әсерін тигізеді

.арасындағы әндер вариациялары, әсемдік бояулары динамикалық белгілермен берілген өте әсем, өте керемет шығарма. бұл шығарманың оқушы жүрегіне жол табары сөзсіз.

қорытынды:   оқушыларға кейінгі кездерде көбіне жаңа шығарманы бейнетаспадан тыңдатуға тырысады. бұл әрине, заман талабына сай да болар. дегенмен, оқытушының өзі аспаппен күйсандыққа қосылып ойнап бергені әлдеқайда көп әсер қалдырады. шығарманы талдай және ойнай отырып, оқушы өз елінің әндерін сүюге, жүрегі қалап ойнағаннан кейін аспапқа деген «үйренсем» деген құштарлығы арта түседі. ал шығарманы талдап ойнаймын деп отырып, позициямен ойнаудың қыр сырларын, саусақты дұрыс қоя білуді, музыканың реңдік бояуларын орынды пайдалана білуді, саусақ техникаларын игеру жолдарын қалай тез үйренгенін байқамай да қалады.  шеберлік сабағы  осы мақсаттарды алға қоя отырып, жүйелі түрде өткізіледі.

     

Жыл  год  биiл  этот год  келер жыл  будущий год  өткен жыл  прошедший год  алдыңғы жыл  позапрошлый год  кiбiсе жыл  високосный год  маусым  сезон, пора, время, июнь  мезгiл  сезон, пора, время, срок  кез  время, пора, момент  ай  месяц  апта (жұма)  неделя  күн  день  жұмыс күнi  рабочий день  демалыс күнi  выходной день  мейрам күнi  праздничный день  күндiз  днём  күнi бойы  весь день, в течении дня  күн сайын  каждый день  түн  ночь  түнде  ночью  түн ортасы  полночь  таң  утро  таңертең  утром  түс  обед  түсте  в обед  кеш  вечер (вечером)  бүгiн  сегодня  ертең  завтра  бүрсiгүнi  послезавтра  кеше  вчера  алдыңғы күнi/ бұрнағы күнi    позавчера  қарсаңында  накануне  қазiр  сейчас  сосын  потом  онда, сонда  тогда  жақында  недавно, скоро  әлдеқашан  давно  тәулiк  сутки  сағат  час  ширек сағат  четверть часа  жарты сағат  полчаса  минут  минута  секунд  секунда  апта күндерi  - дни недели  дүйсенбi  понедельник  сейсенбi  вторник  сәрсенбi  среда  бейсенбi  четверг  жұма  пятница  сенбi  суббота  жексенбi  воскресенье  айлар  - месяцы  қаңтар  январь  ақпан  февраль  наурыз  март  сәуiр  апрель  мамыр  май  маусым  июнь  шiлде  июль  тамыз  август  қыркүйек  сентябрь  қазан  октябрь  қараша  ноябрь  желтоқсан  декабрь  жыл маусымдары (жыл мезгiлдерi)  - времена года  жаз  лето  күз  осень  қыс  зима  көктем  весна