2.ПТМС формуласы арқылы Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайын талдаңыз. Тақырып:«Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайында өзгеріс болды/болмады • Бірінші сөйлем «Менің ойымша, ... » • Екінші сөйлем «Себебі, мен оны былай түсіндіремін … » • Үшінші сөйлем «Оны мен мына 2 дәлел, 2 дәйек арқылы келтіре аламын …» • Соңғы сөйлем «Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім .

3

Ожегов, С.И. Словарь русского языка / С.И. Ожегов. – М.: Русский язык, 1991.

Словарь русского языка / Под ред. А. П. Евгеньевой. Т. 1-4. – М.: Русский язык, 1985-1988 [МАС].

Словарь современного русского литературного языка Т. 1-17.– М.-Л., 1950-1964 [БАС].

Большой толковый словарь русского языка / Под ред. С.А. Кузнецова.– СПб.: Изд-во «Норинт», 2006.

Толковый словарь русского языка / Под ред. проф. Д.Н. Ушакова. Т. 1-4.– М.: Вече, 2001 [ТСУ].

Крысин Л.П. Толковый словарь иноязычных слов.– М.: Эксмо, 2005.

Толковый словарь русского языка начала ХХI века. Актуальная лексика / Под ред. Г.Н. Скляревской. – М.: Эксмо, 2006.

Словари синонимов, антонимов, омонимов:

Александрова З.Е. Словарь синонимов русского языка. – М., 1968.

Ахманова О.С. Словарь омонимов русского языка. – М., 1986.

Бельчиков Ю.А., Панюшева М.С. Словарь паронимов современного русского языка.– М.: Русский язык, 1994.

Введенская Л.А. Словарь антонимов русского языка.– Ростов-н/Д, 1995.

Вишнякова О.В. Словарь паронимов русского языка.– М., 1984.

Колесников Н.П. Словарь антонимов русс

Фразеологические словари:

Михельсон, М.И. Русская мысль и речь: Свое и чужое: Опыт русской фразеологии: Сборник образных слов и сказаний: В 2 т. / М.И. Михельсон. – М.: ТЕРРА, 1997.

Фразеологический словарь русского языка / Под ред. А.И. Молоткова. – М.: Русский язык, 1986.

Исторические и этимологические словари

Бирих, А.К. Русская фразеология. Историко-этимологический словарь / А.К. Бирих, В.М. Мокиенко, Л.И. Степанова.– М.: Астрель, 2005.

Даль, В.И. Толковый словарь живого великорусского языка: В 4 т. – М.: Русский язык, 1999.

Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.).– М.: Русский язык, 1988-2004. Т. 1-7.

Словарь русского языка XI-XVII вв.– М., 1975-2002. Вып. 1-26.

Словарь русского языка ХVIII в. – Л., 1984-2003. Вып. 1-20.

Срезневский, И.И. Материалы для словаря древнерусского языка. Т. 1-3. – М., 1958

Фасмер, М. Этимологический словарь русского языка: В 4 т. / М.Фасмер. – М., 1986-1987.

Цыганенко, Г.П. Этимологический словарь русского языка / Г.П. Цыганенко.– Киев, 1989.

Черных, П.Я. Историко-этимологический словарь современного русского языка: В 2 т. / П.Я. Черных.– М., 2006.

Шанский, Н.М. Этимологический словарь русского языка / Н.М. Шанский, Т.А. Боброва.– М., 1994.

Словообразовательные, морфемные словари:

Ефремова Т.Ф. Толковый словарь словообразовательных единиц русского языка.– М., 1996.

Ефремова Т.Ф. Новый словарь русского языка: Толково-словообразовательный. В 2 т.– М., 2000.

Кузнецова А. И., Ефремова Т.Ф. Словарь морфем русского языка.– М., 1986.

Потиха З.А. Школьный словообразовательный словарь.– Волгоград, 1961.

Потиха З.А. Как сделаны слова в русском языке. Справочник служебных морфем.– Л., 1974.

Потиха З.А. Школьный словарь строения слов русского языка.– М., 1987.

Рацибурская Л.В. Словарь уникальных морфем русского языка. – М.: Флинта, 2009.

Тихонов, А.Н. Словообразовательный словарь русского языка. Т. 1-2.– М.: Русский язык, 1990.

Ширшов, И.А. Толковый слово

Книги:

Шанский Н.М. Русский язык на отлично. – 1998.

Шанский Н.М. Лингвистические детективы. – М.: Дрофа, 2002.

Шанский Н.М., Боброва Т.А. Жизнь русского слова. – М., 2006.

Введенская, Л.А. От серьёзной науки до словесных шуток: Рассказы об этимологии: Книга для старших школьников / Л.А. Введенская, Н.П. Колесников. – М.: Новая школа, 1996.

Введенская, Л.А. Этимология: Учебное пособие / Л.А. Введенская, Н.П. Колесников. – СПб: Питер, 2004.

Кадькалов, Ю.Г. Начальный курс науки о языке: Книга 2: Очерки истории: Учеб. Пособие для учащихся 10-11 классов / Ю.Г. Кадькалов. – Саратов: «Научная книга, 2002.

Кадькалова, Э.П. Начальный курс науки о языке: Книга 1: Общее языкознание: Учеб. пособие / Э.П. Кадькалова, Ю.Г. Кадькалов. – Саратов: «Научная книга, 2004.

Крейдлин, Г.Е. Семиотика, или Азбука общения: Учебное пособие / Г.Е. Крейдлин, М.А. Кронгауз. – М.: Флинта, 2006.

Кронгауз, М.А. Русский язык на грани нервного срыва / М.А. Кронгауз. – М.: Языки славянских культур, 2008.

Лингвистические задачи: Пособие для учащихся старших классов. – М.: Просвещение, 1983.

Норман, Б.Ю. Лингвистические задачи: Учебное пособие / Б.Ю. Норман. – М.: Флинта: Наука, 2006.

Норман, Б.Ю. Игра на гранях языка / Б.Ю. Норман. – М.: Флинта: Наука, 2006.

Осипов, В.Д. Потаённый смысл слова / В.Д. Осипов. – М.: Поколение, 2006.

Сергеев, В.Н. Новые значения старых слов: Книга для внеклассного чтения учащихся 8-10 классов / В.Н. Сергеев. – М.: Просвещение, 1987.

Успенский, Л.В. По дорогам и тропам языка / Л.В. Успенский. – М.: Детская литература, 1980.

Шулежкова, С.Г. Крылатые выражения русского языка, их источники и развитие / С.Г. Шулежкова. – М.: Азбуковник, 2001.

Хорошим подспорьем послужит приложение к журналу «Русский язык» – «Русский язык в школе и дома», где есть рубрики «Лингвистическая мозаика», «Тайны слова», «Проверьте себя».

Объяснение:

Әбу Насыр әл-Фараби (Оған Алланың рақымы болсын!) осы кітапты жазуды Бағдадта бастаған еді. 330 жылдың соңында кітаптың қолжазбасын өзімен бірге Шамға (Сирия) алып келеді. Кітапты 331 жылы Дамаск қаласында аяқтайды. Тексеріп шығады. Нұсқаға тағы бір көз жүгірте отырып, оған «әбуәб» (тараулар) қосады. Кейін келе адамдардың сұрауы бойынша кітаптың мағынасын білдіретін «фусул» (бөлімдер) және қосады. Бұл бөлімдерді ол 337 жылы Мысырда аяқтап, кітабына қосымша енгізеді. Ол алты бөлімнен тұрады» (Ибн Әби Усайбиа .‘Уйуну-л әнбә ’фи табақати-л атиба’. Каир, 1882 ж.).

Ортағасырлық араб жылнамашысы Әбу Усайбиа арқылы жеткен бұл хабар Отырар ойшылы Әбу Насыр әл-Фарабидің (870-950) атақты «Ізгілікті (қайырымды) қала тұрғындарының көзқарастары» атты трактаты мен трактатқа автор тарапынан кейін жазылған тараулар (әбуәб) және бөлімдер (фусул) жайында еді.

«Ізгілікті (қайырымды) қала...» ғалымның шоқ­тығы биік шығармаларының қатарына жатады. Кі­тап алғаш рет 1895 жылы Лейденде («Бирбил» ба басылып шықты. Нұсқаны баспаға әзірлеген арабтанушы ғалым Фридрих Дитрици (Fridrich Dieterici) (1821-1903) екені ғылымда белгілі жайт. Ғалым бұл кітапты Британия музейінде сақтаулы тұр­ған 425/3 нөмірлі (жаңа каталог бойынша – №7518) қолжазба мен Оксфорд университетінің Бод­лиан кітапханасы қорындағы №120/3 нұсқа негізінде баспаға дайындаған.

Әбу Насырдың әлем ойшылдарының ерекше на­зар­ында болып келе жатқан әйгілі «Ізгілікті (қайырымды) қала...» трактатының Әбу Усайбиа арқылы жеткен алты бөлімінің (фусул) жалғыз қолжазбасы 1961 жылы табылған. Трактаттың қолжазбасы туралы алғаш рет түрік ғалымы Ахмед Атеш (Аһmеd Атеş) (1917-1966) «Фараби шығармаларының библиографиясы» («Fârâbî‟nin Eserlerinin Bibliyografyası») атты библиографиялық көрсеткішінде (1961) атап өтеді.

Трактаттың қолжазбасы Түркияның Ыстанбұл қаласындағы Сүлеймения кітапханасында 674 инвентарлық нөмірімен сақталған Қалаж Әби Паша нұсқасы. Қолжазба алпыс бес беттен тұра­тын (көлемі 11*19 ½ см) жинаққа (мұнда өзге де ойшыл­дардың еңбектері қамтылған!) енген қара сиямен, кейбір жерлері қызыл сиямен хатқа түскен көне нұсқа. Қолжазбаның атауы – «Фусул мәбәди ’әрә’ әһл әл-мәдинәти-л фадилати» («Ізгілікті (қайырымды) қала тұрғындарының көзқарастары негіздерінің бөлімдері») деп жазылған.

Әбу Насыр әл-Фарабидің «Ізгілікті (қайырымды) қала тұрғындарының көзқарастары» атты трактатының ғылымға өткен ғасырдың соңғы ширегінде (1961 ж.) келіп қосылған бұл бөлімдерінің (фусул) қазіргі заманға сай ең алғашқы нұсқасын әзірлеген араб ғалымы Мұхсин Махди (1924-2007). Көне қолжазба толық өңдеуден өткеннен кейін 1968 жылы Ливанның Бейрут қаласында М.Махдидің басшылығымен тұңғыш рет басылып шықты.

Трактат бөлімдерінің қазақ тіліне аудармасын жасауда осы нұсқа басшылыққа алынды.

Аудармашыдан

Қолданылған материалдарға міндетті түрде www.egemen.kz сайтына гиперсілтеме берілуі тиіс / Любое использование материалов допускается только при наличии гиперссылки на egemen.kz: https://egemen.kz/article/208908-al-farabi-izgilikti-qayyrymdy-qala-turghyndarynynh-kozqarastary

© egemen.kz