Тыңдалым мен айтылым Мəтіннің бірін таңдап, негізгі ойын анықтаңыз. Мақсатты аудитория мен көркемдегіш құралдардың қолданылуына сыни тұрғыдан өз көзқарасыңызды білдіріңіз. Пікіріңізді жан- жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дəлелдей сөйлеңіз.

КҮЗ
күз келді. Күн суыта бастады, аспанда бұлт каптады. Жаңбыр жауады. Жапырактар сарғайып жерге түсіп жатыр. Окушылар да жылы киіне бастады.
КЫС
Кыз келді. Кыс айлары желтоксан, каңтар, акпан. Адамдар кыстыгүні жылы киінеді. Әр жыл мезгілінін оз мейрамы бар. Кыста Жаңа жылды карсы аламыз.
КОКТЕМ
Коктем келді. Жер күндіз жібиді, кешке катады. Осы аптада ауа райы жылынды. Озендерде сең жүре бастады. Наурыз айында күн кобінесе бұлтты болады.
ЖАЗ
Жаз келді. Біз кешке жаяу кайттык. Аспан таза, күн ашык болды. Онда торғай, кокек, бұлбұл бар. Таудын етегінде терек, емен, кайын осіп тұр. Жаңбыр жаумады, күн ашык болды.

1854 жылы әскерге  кірді. Әскери училищені Ыстамбұлда (1861) бітірді.
Черногорияда (1862) көтерілістің тұншықтыр- қатысты және Критта (1867). 1867 жылы - майор, 1873 жылдан полковниқ.
1873 жылдан оқытты, несколько ғылыми еңбектерді жазып қойды. 1874 жылдан әскери академияның вице-директор және бригадалық генерал. Султана Әбділді-Әзиз (1876 мамыр), дивизиондық генерал тайдыр- қатысты.
Бол- болжамды қолбасшымен түріктің қосындарының Боснии және Герцеговинада және ара түп сербо-черногорско-турецкой соғысының 1876-1878 жылда Черногорияға деген оның атойының басқарды.