6-тапсырма. мәтін бойынша сұрақтарға жауа• әке-шешесі қайда жұмыс істеген? • ол кісілер қыз, жаз мезгілдерінде қайлат• жазда тоғайға не үшін баратын? • олардың үйінде не (мал, құс) бар еді? • апасының қандай қымбат заты болды? • ол апасы үшін не себепті қымбат еді? есте сақ​

Сұрақтар мəтінге байланысты ғой

Мәтінді мұқият оқып, мазмұндаңыз, ондағы тірек сөздерді, негізгі және қосымша

ақпараттар мен көзқарастарды табыңыз.

Екі дос

Ертеде, ел арасында жаугершілік жиі болған кезде қазақтың екі жауынгері төс

қағысып, дос болады.

Бірде әскерлер бір өзеннің бойына шатыр тігіп дамылдайды. Сонда тұтқиылдан

жаудың қаптаған қалың тобы шабуыл жасайды. Тонаған мал-мүліктерін тиеп кетеді. Қолға

түскен қазақ жасағын айдап әкетеді.

Әлгі екі достың біреуі жау қолына түседі. Досының қолға түскенін естіген екінші батыр

күздің қара суығын елеместен өзенді малтып өтіп, жау жатқан жағаға келеді. Анталаған

жау әскерлері оны тарпа бас салады. Жауынгер өзін қолбасыларына алып баруын өтінеді.

Алып барған соң, ол жаудың қолбасына:

- Мен қолдарыңа түскен бір жауынгерге құн төлеп, сатып алуға келдім. Менің оған

айырбасқа берер мал-мүлкім жоқ. Бір-ақ нәрсе беремін. Ол - өзімнің өмірім. Досымды

босатсаңдар, ол үшін өзімнің өмірімді қияр едім, - дейді.

Қолбасы ойланып отырып, оны сынамақ болады да:

- Жарайды, мен сені қыршыныңнан қимай-ақ қояйын. Маған сол өміріңнің бір бөлшегін

ғана берсең болды, - дейді.

- Ол не? - деп сұрайды досын құтқаруға келген жігіт.

- Маған сенің көздерің керек, - дейді қолбасы.

- Ол да болсын, көзімді ал да, досымды босат, - дейді жігіт. Ол бұл сыннан сүрінбей

өтеді.

Әлгі жауынгер тұтқыннан босанған досының иығына қолын артып, зағип күйі қуана

күлімдеп келе жатады. Мұны көрген жаудың қолбасшысы: «Мұндай ерлері бар халықты

тұтқиылдан келіп, қапыда бас салған жағдайда болмаса, бетпе-бет ұрыста жеңу өте қиынға

соғар»,- деп түйеді. Сөйтіп өзінің әскерлеріне шегінуге бұйрық берген екен.

Негізгі ақпарат

Қосымша ақпарат

Көзқарас

1.

2.

3.

Қышқылдар - бұл сутегі катионын (Бронстед қышқылдары) беруге қабілетті химиялық қосылыстар немесе ковалентті байланыс түзуге электронды жұпты қабылдауға қабілетті қосылыстар (Льюис қышқылы)

Күшті қышқылдар мысалы :HI сутегі йодиді HBr сутегі бромиді HCl гидрохлорлы H2SO4 күкірт HNO3 азот.

Әлсіз қышқылдар:HF фторлы сутегі H3PO4 фосфорлы H2SO3 күкіртті H2S күкіртті сутек H2CO3 көмір H2SiO3 кремнийі.

Сілтілік-Сілтілік металдар - химиялық элементтердің периодтық жүйесінің 1-ші тобының элементтері (ескірген классификация бойынша - 1-ші топтың негізгі топшасының элементтері) [2]: литий Li, натрий Na, калий K, рубидий Rb, цезий Cs, франций Fr, ununennium Uue. Сілтілік металдар суда ерігенде сілтілер деп аталатын еритін гидроксидтер түзіледі.

Мысал:Сілтілерге периодтық жүйенің Ia және IIa топтарының (кальцийден басталатын) метал гидроксидтері жатады, мысалы NaOH (каустикалық сода), KOH (каустикалық калий), Ba (OH) 2 (каустикалық барий).

Бейтарап-Минералдық шикізатты өндеу сұрбасына әсер етпейтін және одан өндірілген тауар сапасына кесел келтірмейтін қоспалар, екілік амалдың бейтарап элементі - осы екілік әрекетті осы екі элементке қолданған кезде кез келген басқа элементті өзгеріссіз қалдыратын элемент

Мысал:Жиынтық, Екілік амал, Бейтарап элемент