Ш. уəлихановтың өмір сүрген жылдары : ​

Қазақстандық кеңес одағының батырлары –  ең жоғары мемлекеттік марапатқа ие болған жауынгерлер (қ.  кеңес одағының батыры). алғаш қазақстандықтар арасынан кеңес одағының батыры атанғандар с.в. гуденко, с.е. чуйков 1938 ж. хасан көліндегі, в.к. булавский, н.т. видяшев, м.с. зубарев 1939 – 40 ж. қыста кеңес-фин соғысындағы шайқаста көрсеткен ерліктері үшін алды. 1941 – 45 ж. кеңес одағының фашистік германияға қарсы соғыс жылдарында қазақстандықтар ерлікпен шайқасып, украина үшін шайқаста 200-ге жуық, рксфр үшін – 70, белоруссияда – 50-ден астам, латвияда – 8, молдовада – 7, литвада – 6, эстонияда – 1, польшада – 47, венгрияда – 22, чехословакияда – 7, румынияда – 5, австрияда – 3, югославияда – 2, германияда – 63 және жапонияға қарсы соғыста (қиыр шығыста) – 3 жауынгер батыр атанды. қ. к. о. б. арасында қарулы күштердің барлық түрлері мен құрамаларының өкілдері, мамандары және қатардағы жауынгерден дивизия командиріне дейінгі әскери атағы бар болды. солардың ішінде 100-ге тарта қазақ (сонымен қоса кеңес одағының батыры атағын алған 11 қазақ республикадан тыс жерде туып, қарулы күштер қатарына сол жақтан шақырылған), 290 орыс, 86 украин, 8 татар, 7 өзбек, 3 мордва, 2 беларусь, бір-бірден тәжік, эстон, корей, лезгин, ұйғыр және еврей халықтарының өкілдері бар. бұл жоғарғы атақты 4 (т.бигелдинов, л.беда, с.луганский, и.павлов) 2 мәрте алды.  қ. к. о. б.: 1941.  зубарев михаил степанович (иванович), семенченко кузьма александрович. 1942.  батурин александр герасимович, безродный григорий михайлович, белашов (болотов) николай николаевич, бондаренко яков александрович, васильев илларион романович, демченков филипп трофимович, дутов петр данилович, емцов петр кузьмич, есеболатов нарсұтбай (нарсұлтан), калейников дмитрий митрофанович, клочков василий георгиевич, крючков абрам иванович, қожабергенов әлиасқар, қосаев әліпбай (әлменбай), максимов николай гордеевич, митин гавриил степанович, митченко никита андреевич, москаленко иван васильевич, натаров иван моисеевич, позолотин тимофей семенович, сеңгірбаев мұсабек, скляров иван андреевич, тимофеев дмитрий фомич, трофимов николай игнатьевич, шадрин иван демидович, шепетков иван алексеевич. 1943.  абдалиев қарақозы, айтқұлов сәлім нығметұлы, акимов федор филиппович, анищенко александр михайлович, аухадиев қойкелді, афанасьев александр никифорович, ахмиров қасым шабанұлы, әбдіров нұркен, әлімбетов абылай, белібаев закария, беляндра василий яковлевич, бойченко виктор кузьмич, бреусов владимир ефимович, будник гавриил дмитриевич, быковский виктор иванович, вавилов сергей васильевич, вихрев петр борисович, власов николай дмитриевич, гаврилов иван самсонович, гончар павел иванович, горобец алексей федорович, грушко василий семенович (иванович), гуляев сергей константинович, гусев василий васильевич, ғабдуллин мәлік, дәулетбеков амантай, досмұхамбетов әбу, елистратов сергей алексеевич, жаманқараев қашаған, жүнісов мәжит, жуков петр константинович, ибрагимов темірбек, игишев георгий иванович, ильин степан петрович, исаханов берген, ищанов естай, ковешников дмитрий степанович, климович сергей иванович, колодий иван михайлович, корниенко прокофий прокофьевич, котельников яков степанович, кронит альберт викторович, крыжановский савва поликарпович, қауымбаев тоғанбай, құсайынов ахмедияр, литвинов петр дмитриевич, малин иван павлович, миллер петр климантьевич, михеев георигий яковлевич, мордасов иван андреевич, мороз арсентий игнатович, морозов сергей ильич, мухамадеев хамза мурсалимұлы, мясоедов григорий павлович, найденов григорий артемьевич, некрасов василий александрович, нечипуренко сергей васильевич, нысанбаев боран, огнев андрей григорьевич, скороков матвей петрович, оңтаев бейсен сейітұлы, петров александр феодорович, подорожный николай алексеевич, попов александр григорьевич, пятковский иван максимович, редько алексей николаевич, решетник иван семенович, иван игнатьевич, савва владимир артемович, садомсков павел степанович, садықов ботабай, сапалов иван григорьевич, сафиуллин гани бекенұлы, семенов андрей данилович, середин федор яковлевич, силин николай николаевич, смағұлов қайырғали (константин иванович), синельников валерий яковлевич, смайылов садық, суптель иван игнатьевич, сущев степан захарович, сүлейменов жолдас, сыйқымов есмұрат, сыпатаев қарсыбай, сыртланов муллаяр исламгерейұлы, тарасенко василий федорович, тасқұлов қалыбай, терехин иван дмитириевич, тоқтаров төлеген, тулинцев александр семенович, турченко николай архипович, туров федор данилович, уфимцев сергей кириллович, фонов николай яковлевич, хитеев борис никитович, чепрасов михаил макси­мович, шарабарин николай алек­сандрович, шәкіров саду, шиловский леонид прокофьевич, шишлянников виктор иванович, шулятиков василий александрович, юлдашев файзулла, якубов максим якубович, ястребинский николай дмитриевич, авдеев николай дмитриевич.

Былтыр жазда астаналық бір топ тілші мен еңбек ететін кәсіпорынға кеп, пресс-тур уйымдастырған ек. өңкей өзім құралпы жастар екен, әзіліміз жарасып, әп дегеннен ежелгі таныстарша әңгіменің тиегін ағыттық қой кеп..үйде қалған жүгірмегін сағынғандығын айтып қалған қонақ қыздың сөзінен кейін әңгіменің арнасы ға қарай бұрылды. «мен көп болғым келеді! керемет қой, ертең барлығы өсіп-жетілгеннен кейін жан-жағыңнан қаумалап, арқа-жарқа боп жатасың! »,- дей бергенім сол еді, өз ісімен қайғы боп отырған бастығым шошып кетті. екі көзі шарасынан шығардай боп: «жыл сайын туамын, тудым, бағамын деп жүргенде мына жұмысты кім жасайды? әлде маған орныңа басқа іздей бер дегің кеп тұр ма? » — деді ол. қасындағы астаналық меймандарман тіптен ісі жоқ, бұлқан-талқан боп, бірдеңелерді айтып жатыр… айтып жатыр. тыйылды — ау дегенде мен де қарап тұрмай: «сонда қазақтың санын кім көбейтеді? » — дедім кекесінмен. «жұмысты кім жасайды? »- деп тағы қарсы сауал тастады ол.  жұмысты не үшін жасаймын? ! оны мен де, сен де білесің! ? түкірдім бүйткен жұмысына! сонда мен ол жұмысты кім үшін жасамақпын! жатпай-тұрмай мал жиып, жиған-тергенін өзімен бірге ана ауылға әкетіп жатқан кімді көрдім?   жо-жоқ, ! менің түсінігімдегі байлықтың бояуы тіпте-е-ен басқа түстен! бай болғым келеді!