Рассказ про алтынсарина с оюзами на казаском языке

Жас анадан туғанда екі түрлі мінезбен туады: біреуі - ішсем, жесем, ұйқтасам деп тұрады. бұлар - тәннің құмары, бұлар болмаса, тән жанға қонақ үй бола алмайды. һәм өзі өспейді, қуат таппайды. біреуі - білсем екен демеклік. не көрсе соған талпынып, жалтыр-жұлтыр еткен болса, оған қызығып, аузына салып, дәмін татып қарап, тамағына, бетіне басып қарап, сырнай-керней болса, дауысына ұмтылып, онан ержетіңкірегенде ит үрсе де, мал шуласа да, біреу күлсе де, біреу жыласа да тұра жүгіріп, «ол немене? », «бұл немене? » деп, «ол неге үйтеді? » деп, «бұл неге бүйтеді? » деп, көзі көрген, құлағы естігеннің бәрін сұрап, тыныштық көрмейді. мұның бәрі - жан құмары, білсем екен, көрсем екен, үйренсем екен деген. дүниенің көрінген һәм көрінбеген сырын түгелдеп, ең болмаса денелеп білмесе, қпен орны болмайды. оны білмеген соң, ол жан жаны болмай, хайуан жаны болады. әзелде құдай тағала хайуанның жанынан ң жанын ірі жаратқан, сол әсерін көрсетіп жаратқаны. сол қуат жетпеген, ми толмаған ессіз күндегі «бұл немене, ол немене? » деп, бір нәрсені сұрап білсем екен дегенде, ұйқы, тамақ та есімізден шығып кететұғын құмарымызды, ержеткен соң, ақыл кіргенде, орнын тауып ізденіп, кісісін тауып сұранып, ғылым тапқандардың жолына неге салмайды екеміз? сол өрістетіп, өрісімізді ұзартып, құмарланып жиған қазынамызды көбейтсек керек, бұл жанның тамағы еді. тәннен жан артық еді, тәнді жанға бас ұрғызса керек еді. жоқ, біз олай қылмадық, ұзақтай шулап, қарғадай барқылдап, ауылдағы боқтықтан ұзамадық. жан бізді жас күнімізде билеп жүр екен. ержеткен соң, күш енген соң, оған билетпедік. жанды тәнге бас ұрғыздық, ешнәрсеге көңілменен қарамадық, көзбен де жақсы қарамадық, көңіл айтып тұрса, сенбедік. көзбен көрген нәрсенің де сыртын көргенге-ақ тойдық. сырын қалай болады деп көңілге салмадық, оны білмеген кісінің несі кетіпті дейміз. біреу кеткенін айтса да, ұқпаймыз. біреу ақыл айтса: «ой, тәңірі-ай, кімнен кім артық дейсің! » - дейміз, артығын білмейміз, айтып тұрса ұқпаймыз. көкіректе сәуле жоқ, көңілде сенім жоқ. құр көзбенен көрген біздің хайуан малдан неміз артық? қайта, күнімізде жақсы екенбіз. білсек те, білмесек те, білсек екен деген ң екенбіз. енді осы күнде хайуаннан да жаманбыз. хайуан білмейді, білемін деп таласпайды. біз түк білмейміз, біз де білеміз деп надандығымызды білімділікке бермей таласқанда, өлер-тірілерімізді білмей, күре тамырымызды адырайтып кетеміз.

Туган кун омиринде бир ак рет келеди. сондыктан, туган кунди жаксы конилмен, куанышпен тойлау керек. мен оз туган кунимди отбасымен немесе достарымен тойлаймын. туган кунимде ата-анам магана озимнин суйикти тортымды алып береди. анам ар турди тагамдар дайындайды. маган коптеген сыйлыктар береди, тилектер айтады. мен туган кунимди жыл сайын кутип журемин ар , киши болсын улкен болсын оз туган кунин кутип, тойлайды. туган кун деген 1 жаска улкейип, акылын кирип, соны ойлайсын. туган кунин жакындай келгенде, оган не истеймин деп ойлайсын. сол куни достарын шакырып тойлайсындар. туган кунге коп сыйлыктар сыйлайды. мен оз туган кунимди жаксы коремин.