Какой из перечисленных народов России является наиболее крупным по численности? Дагестанцы Татары Башкиры Армяне

Военные реформы в истории Российского государства: опыт и уроки

Как Иван Грозный провел в России первую военную реформу?

Первую широкомасштабную военную реформу связывают с деятельностью Ивана IV (Грозного). С объединением русских земель вокруг Москвы, удельные князья были вынуждены переходить на службу к Великому князю, занимая должности в государственной администрации. Вместе с ними переходили в Москву и двор с дружиной, которые сливались с московским дворянством. Уже при Иване III начинает складываться значительное служилое сословие, основу которого составили воины поместного войска, получающие за службу наделы земли с проживающими на них крестьянами. На поместное войско и сделал ставку Иван IV. На «Соборе примирения» в 1549 году 18-летний царь заявил о необходимости перемен в стране и определил их направленность. Его идеи подхватили дворянские публицисты Иван Пересветов, Ермолай Еразм и другие (в России и тогда было немало просвещенных людей) и возвратили царю в виде «челобитных» с предложением конкретных преобразований. Возглавил «партию реформ» Алексей Адашев. Под его руководством была упорядочена служба дворян и значительно повышена боеготовность армии.

Создается централизованная система управления и снабжения войск через специальные органы - приказы (Разрядный, Стрелецкий, Поместный, Пушкарный и т.д.). Все функции по руководству поместным войском были возложены на Разрядный приказ, который вел учет ратников, расписывал (разряжал) их по полкам, проводил смотры и определял годность к несению службы, участвовал в назначении воевод. На случай войны основные чины Разрядного приказа находились при царе и создавали своеобразный «генеральный штаб». В начале 50-х годов царь запретил местнические споры в период боевых действий. А к воеводам из князей и родовитых бояр стал назначать «заместителей» из менее знатных, но более опытных в ратном деле дворян. Серьезные меры были приняты по упорядочению комплектования и прохождения службы в поместном войске. Служба стала пожизненной и наследственной, что закрепило «Уложении о службе» 1556 года. При необходимости выступить в поход, владельцы вотчин и поместий прибывали на сборные пункты «конными, людными и оружными».

Итоги военной реформы Ивана Грозного:

Упорядочение системы комплектования и военной службы.

Организация централизованного управления армией.

Создание постоянного стрелецкого войска, основы будущей регулярной армии.

Единая централизованная системы снабжения армии.

Организация пограничной службы.

Қазақстан жеріндегі тұңғыш теміржол магистралі 1894 жылдың 25 қазанында Покров слободасы (бүгінде РФ Саратов облысындағы Энгельс қ.) - Орал тар табанды темір жол телімінің құрылысы аяқталғаннан кейін ашылды. Осы жолдың 130 шақырымы қазіргі Қазақстан жері арқылы өткен. Арада 4 жыл өткеннен кейін Урбах-Астрахан тар табанды темір жол іске қосылды. Мұның да 77 шақырымы қазақ даласын басып өтті.

Солтүстік Қазақстанның дамуы үшін 1891-1896жылдары салынған Транссібір магистралінің, дәлірек айтқанда, оның «қазақстандық» 190 шақырымының маңызы зор еді. Бұл жол қазақ пен орыс халықтарының экономикалық және мәдени жақындасуына үлкен үлесін қосты.

1901-1906 жылдары Қазақстан жерінің 1660 шақырымдық аумағын алған, Орта Азия мен Ресейдің орталығын қосатын, Орынбор-Ташкент темір жолы салынды.

1914-1917 жылдары болашақ Түрксібтің бір бөлігі Жетісу жолының Арыс-Пішпек телімі салынды.

1915 жылы Челябинскі-Троицкі-Қостанай (Қазақстан арқылы 166 км.) магистралі салынды.

1915-1917 жылдары соғылған Алтай темір жолының (Новосибирск-Семей) 122 шақырымы Қазақстан жері арқылы өтті. Бұдан басқа 1918 жылға дейін 117 шақырымдық Екібастұз-Ермак тар табанды темір жолы жұмыс істеп тұрды. 1918 жылға қарай Қазақстан аумағындағы шойын жолдың жалпы ұзындығы 2,6 мың шақырымға жетті.

Кеңес заманының алғашқы темір жолы 1920-1922 жылдары салынған Петропавл-Көкшетау телімі болды. Қазақстанның түкпірдегі аймақтарын дамыту және астықты шығару қажеттілігіне байланысты 1926-1931 жылдары Бурабай-Курорты және Ақмола стансалары арқылы Қарағандыға дейін жалпы ұзындығы 700 шақырымнан асатын жол салынды. 1924 жылы Құлынды-Павлодар теміржол желісі құрылды. Ембідегі мұнай кәсіпшілігінің дамуына 1926 жылдан басталған Гурьев-Доссор тар табанды жолы ықпал етті.

1927-1930 жылдар аралығында салынған ұзындығы 1444 км Түркістан-Сібір (Түрксіб) магистралінің аяқталуы заманалық оқиға болды. Ол Қазақстанды Сібірмен байланыстырып, республиканың экономикалық дамуына және шөлді жерлердің игерілуіне әсер етті.

Орталық Қазақстан өңірінің өндірісі үшін 30-шы жылдары салынған Ақмола-Қарағанды, Қарағанды-Балқаш (490 км), ал оңтүстік үшін Шымкент-Ленгір жол телімдері зор маңызға ие болған. Алтай тау кен өндірісінің дамуында 1930 жылы салынған Локоть-Защита (235 км), сосын Лениногорскіден Зыряновскіге дейін созылған жол шешуші рөл атқарды.

1936-1939 жылдары Қазақстанды Орталық Ресеймен байланыстырған, Саратовқа шығатын жол телімі - Орал-Елек салынды.

1936-1944 жылдары соғылған, Ембінің мұнай кәсіпшілігін Оралмен байланыстырған, Ресейдің бірқатар аймақтарының арасындағы қатынасты жақсартқан Гурьев (Атырау)-Қандағаш-Орскі магистралі өзінің стратегиялық маңыздылығын Ұлы Отан соғысы кезінде дәлелдеді.

1939-1943 жылдары салынған Ақмола-Қарталы желісі Қарағандының көмірін Оңтүстік Оралға жеткізуді қамтамасыз еткен маңызды нысан болып табылады. Сол жылдары Көксу-Текелі-Талдықорған және Атасу-Қаражал телімдері іске қосылды. Қазақстандық шойын жолдың ұзындығы 10 мың шақырымға жеткізілді. Ұлы Отан соғысы кезінде теміржолдың бойында жол шаруашылығын және жылжымалы құрамды жөндеу жөніндегі өндірістік база құрылды