Закончыце прыказки: 1. навуку вывучай и дзедава 2. за пытанне ни адзення, ни снядання. 3. лишняе гаварыць - только

Урокі пані Мар'і (па аповесці Янкі Брыля "Сірочы хлеб") Першым і сапраўдным настаўнікам Даніка Мальца быў вясковы падполыпчык Мікола Кужалевіч. Аднак жыццё сутыкала героя і з шэрагам іншых настаўнікаў, такіх, як Цаба, Мар'я, Рузя, Дулемба. Хлопчык, у якога абудзілася пачуццё нацыянальнай самасвядомасці, які адчуў сябе сынам свайго народа, не мог назваць сваімі настаўнікамі паноў Цабу, Рузю, Дулембу, бо тыя ненавідзелі вучняў, абражалі іх, асабліваі пагардліва ставіліся да дзяцей беларусаў. Дарагім чалавекам, сябрам і дарадцам стала для Даніка пані Мар’я, бо яна адкрывала хлопчыку багацце і разнастайнасць свету, радасць і шчасце вучыцца, харашэць душой, адкрывала беларускую і польскую літаратуру, хараство польскага слова. Данік любуецца знешнім хараством настаўніцы, з захапленнем глядзіць на мілы твар, які абрамляе шапка кучаравых, коратка пастрыжаных валасоў, на чорныя доўгія вейкі, якія прыкрываюць жывыя карыя вочы, на белую зграбную ручку. Даніку так хацелася, каб гэтая рука легла яму на галаву. Хлопчык захапляецца непасрэднасцю, шчырасцю настаўніцы, яе здольнасцю паспачуваць чужой бядзе, парадавацца поспеху вучня, дапамагчы яму. Пані Мар'я любіць сваіх вучняў, падтрымлівае іх стараннасць, карае нядбайнасць, верыць у духоўныя мажлівасці беларускіх дзяцей, у тое, што з цягам часу яны змогуць унесці свой уклад у духоўную скарбніцуі чалавецтва. Дзеці таксама любілі сваю «кіраўнічыху» , бо яна вылучалася інтэлігентнасцю, дэмакратызмам шчырым жаданнем навучыць, выхаваць, падтрымаць сваіх выхаванцаў. Урокі пані Мар'і для Даніка і іншых падлеткау беларусаў сталі ўрокамі жыцця, далучэння да сусветнай літаратуры і культуры.

Глечык – малады баец, яшчэ зусім наіўны, нясмелы хлопец. Апынуўшыся ў атрадзе абароны, ён саромеецца і адчувае сябе няемка, вінавата.

Глечыка непакоіць унутраная рана, хоць ён нікому пра яе не распавядае. Ён пакутуе ў адзіноце, слухае іншых, але сам пра сваё гора не гаворыць. Ён пакрыўджаны на сваю маці, якая, на ягоную думку, здрадзіла пакойнаму бацьку. Пасля таго, як яго забіла токам, яна сабралася ізноў выйсці замуж і нават запрасіла мужчыну на свята. Але потым пачалася вайна, і маці зноў засталася адна з маленькай дачкой. Глечык зразумеў, што ў час вайны яму патрэбна ратаваць сям’ю, але колішняя крыўда ўсё ж не праходзіла.

Глечык у аповесці загінуў апошнім з групы. У чаканні сваёй смерці ён раптам чуе крык журавоў у небе, які кранае яго за душу. Малады хлопец успамінае лепшае, што было ў яго жыцці. Яму цяжка ўсвядоміць, што ўсё скончылася, і болей яму не давядзецца ўбачыць ні маці, ні сястрычку. Наўздагон за чарадой ляцеў падбіты, адсталы журавок з пранізлівым крыкам. Глечык пабачыў у ім сябе – вобраз кінутай ўсімі, пакінутай на смерць маладой істоты, якая прагне жыцця.

Тым не менш, не гледзячы на журботу і боль, Глечык мужна трымаецца да самага канца, паказаўшы сябе не толькі годным воінам, але і моцным чалавекам.