Данная статья посвящена поэзии жырау как уникальному устному творчеству казахского народа, источнику исторической памяти о По мнению автора, поэзия жырау, являясь богатейшим наследием периода средневековья, воспитывает духовно-нравственные ценности человека и общества. Акыны и жырау имели огромное значение, они выполняли функцию проводников знаний о мире, передавая их от поколения к поколению. Акыны и жырау оказывали заметное влияние на общественную жизнь казахов, воздействуя на слушателей художественным словом. В своих произведениях жырау затрагивали важные и актуальные социальные проблемы, выступали по во морали, играли значимую роль в истории культуры казахского народа. В статье феномен жырау рассматривается как важнейший источник сохранности исторической памяти казахского народа.
Своеобразное устное индивидуальное творчество казахского народа и его оригинальное музыкальное искусство уходит своими корнями в глубокую древность. Заняв достойное место в истории культуры казахского народа, оно дошло до нас – современных потомков, которые не прочитывают тексты, но впитывают духовно-нравственные ценности и передают их из поколения в поколение. Ученый мир знал о поэзии жырау еще на заре XIX века, предпринимая попытки сохранить их и изучить особенности языка этого вида устного творчества.
Первым, кто передал потомкам сведения о жырау, был Махмуд Кашгари. В 70-е годы ХХ века к этому жанру обратился Мухтар Магауин. Современная эпоха, сохранившая жырау как важнейший источник исторической памяти народа, подарила науке выдающегося ученого, по праву считающегося корифеем казахстанской фольклористики – доктора филологических наук Едыге Турсунова, который посвятил свою жизнь изучению жырау, баксы, акынов, салов и серэ. В его трудах проведен детальный анализ различных источников устного народного творчества, что позволяет представить науке добротный исследовательский материал.
Комплексный анализ собранных в разное время источников и перевод их на другие языки, в частности с казахского на русский, позволяют увидеть уникальное творчество казахского народа, в котором зафиксирована историческая память о Талантливые люди из народа, выдающиеся личности с героическим характером, борцы за справедливость – жырау, акыны, салы, серэ – своим творчеством создавали сокровища устной литературы.
Особенно значимой среди всех источников нам представляется поэзия жырау. Причем значимость эта обусловлена не только в общественном отношении, но и в государственном, поскольку авторы жырау выступали как носители идеи казахской государственности и влияли на идеологию и политику Казахского ханства. Среди них особенно заметны имена Жиембет-жырау Бортогашулы, приближенного хана Ишима, Ахтамберды-жырау Сарыулы, батыра в войнах с джунгарами в XVII веке, и соратники Аблай-хана – Умбетей-жырау Тлеулы и Бухар-жырау Калкаманулы. Их духовная значимость зачастую не ограничивалась пределами Казахской степи, а становилась достоянием и других народов постордынского культурного Свидетельством этого могут служить жизнь и творчество выходцев из Большой и Малой Ногайских Орд – Шалкииза-жырау Тленши-улы и уроженца города Азова Айдета Доспамбетжырау, знаменитых в казахском обществе конца XV – начала XVI веков поэтов-импровизаторов, определенный период жизни которых связан со столицами Крымского ханства и Османской империи – Бахчисараем и Стамбулом, а также с Северным Кавказом, где побывал Шалкииз-жырау, и с Доном, где жил Доспамбетжырау, хотя большую часть жизни и вечный покой они обрели в казахских степях.
Роль акынов, жырау, степных певцов-импровизаторов весьма значима как проводников знаний от поколения к поколению. Акыны и жырау оказывали заметное влияние на общественную жизнь казахов, художественным словом воздействуя на слушателей. В своих произведениях жырау затрагивали важные общественные проблемы, выступали по во морали, играли значимую роль в истории культуры казахского народа. Именно поэтому мы рассматриваем жырау как важнейший источник сохранности исторической памяти казахского народа, который должен быть введен на всех образовательных ступенях, естественно, с адаптацией текстов к возрастным категориям читателей.
Как известно, статус жырау в степи считался наиболее почетным. Ханы и султаны, представители ханской власти всегда были зависимы от слова и оценки поэта, особенно в час испытаний. Многие жырау (Асан Кайгы, Шалкииз, Жиембет) были советниками ханов. Об этом мы читаем в жырау:
Храбрый высокий Есим, Ты душой высоким стал.
Жиембет-жырау [1, 69].
Объяснение:
Қазіргі нарықтық экономика жағдайында Қазақстанның әлеуметтік құрылымы бұрын-соңды болмаған күрделі өзгерістерге ұшырап отыр. Егемендік, тәуелсіздік алған уақыттың ішінде республиканың әлеуметтік құрылымында жаңа таптар, топтар, жіктер пайда болды. Олар: бизнесмендер, кәсіпкерлер, фермерлер, банкирлер, алуан түрлі жеке фирмалардың, дүкендердің, қонақ үйлерінің, мейрамханалардың, т.б. жеке меншік иелері. Қоғамдағы белгілі бір әлеуметтік-экономикалық топтар екінші бір топтарға ауысып, өтіп жатыр, демографиялық жағдай, ел-жұрттың миграция мәселелері мен үдерістері де ерекше болып отыр. Табысқа және экономикалық жағдайға байланысты қоғамда топқа, жікке бөлінушілік күшейе түсуде. Осылардың нәтижесінде ауқатты, дәулетті орташа, кедей адамдар пайда болды. Қоғам мүшелерінің бұлайша жіктелуіне меншік формасының өзгеруі, жалпы нарық қатынастарының орын алуы ықпал етті. Қоғамда өмір сүру деңгейіне біліктілік, кәсіби дағдылар әсер етеді. Ғылыми деректер кәсіби мамандардың өмір сүру деңгейі жұмысшылардан жоғары екендігін дәлелдейді. Кедей және шамалы кедей отбасылар өздерінің қордаланған қиыншылықтарды жеңу үшін қыруар күш-жігерін салады. Кедейлердің көпшілігі (шамамен 60%) жұмыспен қамтылған халықтың қатарына тиесілі деп санайды. Яғни адамдар табысқа қол жеткізуге мүмкіндік беретін қолайлы өмір сүру деңгейіне жұмыс істеу арқылы қол жеткізе алмайды. Нарықта осындай деңгейдегі адамдарға жұмыспен қамтудың жоғары төленетін қызметті табу мүмкіндігі ашық болып көрінеді. Жалақы барлық жерде төмен, ал нарықтың қолайлы сегменттері төменгі санаттан шығушылар үшін жабық.
Батыс қоғамында орта және төменгі тап арасындағы шекара ол жоғары білім немесе біліктілік. Табыс деңгейі жоғары қызметкердің біліктілігі де жоғары. Жоғары өмір сүру стандартын қамтамасыз ету үшін: сапалы тұрғын үй, әртүрлі іс-шаралар мен дем алу, балалардың білімі және өз біліміне инвестициялау мүмкіндігі болуы қажет. Қазақстан қоғамында өмір сүру деңгейіне біліктілік, кәсіби дағдылар әсер етеді, бірақ олардың әсер ету шарасы азырақ сезіледі. Жоғары білімі жоқ қызметкерлер тобынының үлесі, орта тапқа тиесілі бола алатын адамдардың үлесі 31,4% тең, ал жоғары білімді мамандар тобы 40,5%. Жоғары таптағы басшылық арасындағылардың бестен бірінің қаржылық мәселелері жоқ санатқа жатқызылады, ал 57,4% олар үшін мәселелер тек қана қымбат заттар – жаңа иномарк, коттедж, пәтер болып табылады. Өмір сүру деңгейі мамандар деңгейіне қарағанда жоғарырақ тағы бір топ ол – кәсіпкерлер. Оған шамамен үштен екісі ғана кіреді және олар үшін мәселе қымбат заттар сатып алу, ал шамамен 10% қандай да бір қаржылық мәселелері кездеспейтін адамдар.
Басқарушының билігі көп болған сайын, оның құзыретіде көбірек, оның билігі кәсіпорын қызметіне көп әсер етеді. Кәсіпорынның активтерінің 50% немесе оданда көбіне ие респонденттер, басқару шешімдерінде макcималды ықпал етеді, олардың қатысуынсыз ешқандай шешімдер қабылданбайды. Активтердің 5% кім ие болса оның мүмкіндіктері зор болады. Меншік иелері сондай - ақ олардың жұмысқа тәуелсіздік деңгейін көрсетеді. Олар өздеріне жалақы мөлшерін, демалыс уақытын, жұмысқа келіп кету уақытын орнатады. Сонымен менеджерлерді екі типке бөлеміз – «жеке басқарушылар» және «жалдамалы менеджерлер». Басқарудағы негізгі рөлді жалдамалы менеджер атқарады. Қазақстанда жекешелендіру кезінде сенімді тұлғаларға бөліп беру принципі бойынша XIX ғасырдағы батыс экономикасы еңсерген жағдайға алып келді.
Кәсіпорын иесінің қызығушылығы максималды табысқа жету, табыстарды бөлу еңбекақы қорынан немесе технологиялық жаңарту есебінен жүзеге асырылады. Осы саясатты жүзеге асыруда кеңестік дәстүр жалдамалы жұмысшыларға жоғары емес жалақы төлеу, оларды көп талап қоймауға үйрету арқылы ықпал етті. Бірақ кеңестік заманда жұмысшының жалақысы толықтай төленбесе де, көп қаражат ауқымды әлеуметтік инфрақұрылымды қолдау үшін – тегін медицина, білім беру, мәдениет, спорт саласына жұмсалды. Қазіргі жағдайдағы жалдамалы жұмысшылар жоғары жалақы төленетін жаңа орта тапты құрайды. Жоғарыда айтылғандай мамандардың әлеуметтік тобының өмір сүру деңгейі біркелкі емес. Олардың шамамен үштен бір бөлігі орта тап, ал қалғаны – аз қамтылған халық. Стратификацияға бірқатар факторлар, бірінші кезекте секторлар, экономикалық сала, жасы және жынысы әсер етеді. Осылайша табыстың көп бөлігі экономиканың жеке секторындағы мамандарда. Маман қаншалықты тәуелсіз болса, табысы соншалықты төмен болады. әлеуметтік қатынастар кәсіпорын ішінде қалыптасады, кәсіпорын иесі мен жалдамалы қарым - қатынастарға негізделеді. ұзақ және қысқа мерзімді ақшалай мәселелерді шешу, әлеуметтік институттар жүйесінің дамыту, орта таптың қалыптасуы серпінді мақсатты көздеген бизнес және мемлекет саясаты жағдайында іске асады
Поделитесь своими знаниями, ответьте на вопрос:
Как называется государство в котором все территории подчиняются одному центру 1 централизованное государство 2 сословное государство 3просвященая монархия 4 абсолютная монархия
1 (Скорее всего оно)