Как переводится предложение" или же ты открываешь подарки тогда когда уходят гости? "

"әйтпесе сен шашуларды сонда ашасың қашан қонақтар" кетеді?

әр заман, тарихи әр кезең әлеуметтік құбылыстар өзінің дарынды өкілдерін жарыққа шығарып отыратыны мәлім.олар елдің мұң – мұқтажын көре біліп, халқының сол мұқтажына перзеттік махаббаттын арнаған, туған халқының

игілігі үшін бар күш жігерін жұмсаған ардақты азамат ретінде халық тарихынан орын алып отырған. мұндай азаматтардың игілікті дәстүрлері ұрпақтан- ұрпаққа жалғасып, елдің тарихи, мәдени өміріне елеулі ықпал етіп келген.

қазақ халқының тарихында аса көрнекті орын алған сондай тұлғалардың бірі- ыбырай алтынсарин.ол жаңашыл, дарынды ағартушы ғана емес,халқымыздың теңіздей толқып тасыған інжу – маржан жырларын жақсы біліп, еңбегіне арқау еткен. сүйтіп, өзі өмір сүрген дәуірдің мұрат- мүдделеріннің кәдесіне, ұрпақ тәрбиесіне жарата білген тұлға.

ал оның заманы тарихтың бір аумалы – төкпелі кезеңі болған еді. өйткені ақтабан шұбырынды, алқакөл сұламадан кейін- ақ енді қазақ жеріне ресей патшалығының сұғы қадалып, жаулауы басталған-ды.қазақ халқы небір зорлық- зомбылық, ңды басынан өткізіп жатты.

намысқа шапқан қазақ батырлары бастаған азаттық жолындағы күрестер біріне- бірі жалғасқан еді.

исатай- махамбет, кенесары- наурызбай, сырым батыр, едіге, есет пен бекет, жанғожа, сұраншы- саурық тәрізді батырлардың есімі қазақ тарихында алтын әріппен

ауыр заманда білім алып,ат жалын тартып мінгесін- ақ ыбырай алтынсарин білім ұранын көтерді.елді қорлықтан құтқаратын, игілікке бастайтын тек білім деп есептеді.бұл ретте ол жалғыз болған жоқ. байтақ қазақстанның әр өңірінен ұлт басына төнген қауіпті терең сезініп, ұлттық құлдыраудан құтылудың жолдарын көрсеткендер болды.

солардың ішінде ұлы абайдың орны ерекше.

абай мен ыбырайдың ақындық,ағартушылық енбектері бірін –бірі толықтырып, үндесіп жатты.олардың бұл үндестігін терең зерттеп дәлелдеген ғұлама жазушы мұқтар әуезов болды.

ыбырай  алтынсарин  өзі  ашқан  мектептерде  ана  тілінің  таза  оқытылуына  көңіл  бөліп,  тілашарретінде  халықтың  ауыз  әдебиетін  пайдаланып,  өзі  де  ұрпақ  тәрбиесіне  арналған  әдебишығармалар  жазды.сол  әдеби  шығармалары  арқылы  тіршіліктің  өзекті  мәселерін  көтеруге  бетбұрды.  ол қазақтың жазба әдебиетінің, әдеби тілінің негізін қалаушылрдың бірі болды.әдебиетке тың тақырыптар әкеліп, озық ойлар негізді. шиеленіскен тартыстар,соны бейнелер, бұрын болмаған жанрлар арқылы әдебиетті мазмұн жағынан ғана емес, түр жағынан да .

оның мазмұнды да мағыналы әсем лирикалық өлеңдері, қысқа да әсерлі әңгімелері қазақ әдебиетінің тарихында өшпес орын алады.

ыбырайдың әдеби еңбектерінің жинағы "қазақ христоматиясы" (1879) ағартушылық мақсатта жазған әйгілі екі өлеңмен ашылыды.ақын бұл өлеңдерді өз кезінде "сөз басы" деген атпен алған.қазір бұл өлеңдер "кел, ,оқылық", "өнер-білім бар жұрттар" деген атаулармен мәлім. ол халық ағарту ісіне арнаған әдеби туындыларын да оқу- білімді насихаттаудың ұтымды әдісінің қажеттігін көрсетті.оқу білімнен кенже тұрған халық үшін ғылым мен техниканың жетістіктерін насихаттай алатын қысқа көлемдегі поэтикалық шығармалардың айрықша ұтымды екенін,әсерін терең сезінді, сенді.қазақ жастарын білім алуға,мәдениеттің жаңа дәстүрлерінигеруге,бойға сіңіруге шақырды.

Кім жақын? не қымбат? не қиын? - тату болса, ағайын жақын, ақылшы болса, апайың жақын. бауырмал болса, інің жақын, инабатты болса, келінің жақын. алдыңа тартқан адал асын, қимас жақын - қарындасың. сыбайлас болса, нағашың жақын, адал болса, досың жақын. еркелейтін немерең жақын, өз ұрпағың - шөберең жақын. жан серігің жас кезіңнен, бәрінен де әйелің жақ алтын ұяң - отаның қымбат, құт берекең - атаң қымбат, мейірімді анаң қымбат, асқар тауың - әкең қымбат, туып өскен елің қымбат, кіндік кескен жерің қымбат, ұят пен ар қымбат, өзің сүйген жар қ арадан шыққан жау қиын, таусылмайтын дау қиын, шанышқылаған сөз қиын, дәл осындай жағдайда пана болмас өз үйің. жазылмаса дерт қиын, іске аспаған серт қиын, ақылыңнан адасып, өзің түскен өрт қиын, тентек болса ер қиын, не істеріңді біле алмай, ашиды сонда бас, миың. қаз дауысты қазыбек би